۱۳۹۷/۰۳/۰۷
۲:۰۱ ب٫ظ

صحرا برای بسیاری خالی است و لم یزرع اما برای برخی فرصتی است و این سیاستی است که برای شبه جزیره عربستان در حوزه رسانه پیگیری شد.

ام بی سی پنجره ای به سوی فرهنگ غرب

به نقل از جام جم / سجاد اسلامیان:

صحرا برای بسیاری خالی است و لم یزرع اما برای برخی فرصتی است و این سیاستی است که برای شبه جزیره عربستان در حوزه رسانه پیگیری شد.

«مرکز رسانه ای خاورمیانه» یکی از این فرصت ها برای پر کردن زمین خالی رسانه و فرهنگ در این شبه جزیره بوده است؛ مجموعه ای که بیشتر با نام مخفف آن را می شناسند : mbc

این مجموعه شبکه در ابتدای دهه 90 قرن 20 تنها با یک شبکه با همان اسم معروف آغاز به کار کرد؛ اولین شبکه ماهواره ای که با برنامه های سرگرمی و خبری برنامه های خود را پخش می کرد.

این شبکه ابتدا از انگلستان پخش می شد اما برادر همسر سوم ملک فهد پادشاه عربستان تصمیم گرفت آن را از انگلیسی ها بخرد که البته بعدها 50 درصد از سهام آن را در اختیار عبدالعزیز بن فهد کوچکترین فرزند ملک فهد قرار داد.

ولید آل ابراهیم که در آمریکا رسانه خوانده بود و از دهه 80 شرکت تولیدات فرهنگی هنری زده بود در همان سال 91 با خرید شبکه mbc از انگلیسی ها آن را به یکی از مهمترین مجموعه های رسانه ای تفریحی و سرگرمی و حتی خبری در جهان عرب تبدیل کرد.

البته در آن سال های اول همچنان دیدن ماهواره و ... برای مردم فقیر آن منطقه اهمیت نداشت برای همین سه سال بعد و در سال 1994 رادیو «mbc اف ام» را تاسیس کرد که بیشتر به اخبار و برنامه هایی برای مردم عربستان سعودی می پرداخت و آرام آرام صدای آن به بیرون از مرزهای این کشور و کشورهای جنوبی خلیج فارس رسید.

از سال 1994 تا 2002 آل ابراهیم گویا قصدی برای ایجاد پیشرفت در این مجموعه نداشته است اما به ناگاه از این سال به بعد هر سال یک شبکه تلویزیونی به مجموعه شبکه های خود اضافه کرد.

Mbc دو تا چهار بین سال های 2003 تا 2005 تاسیس شدند و هر کدام مسئول پخش یک سری از تولیدات خارجی و عربی از فیلم های آمریکایی تا سریال ها و کارتون ها و برنامه های ترکیبی آمریکایی و البته بعضا عربی بود چه اینکه شبکه mbc4 حتی برنامه های مصاحبه محور آمریکایی چون برنامه اوپرا وینفری را با زیرنویس عربی پخش می کرد.

در سال 2005 رادیویی با نام پانوراما تاسیس کرد و در سال 2007 «mbc اکشن»، 2008 «mbc پرشین» و «mbc مکس» و 2009 و 2010 «mbc دراما» و «mbc دراماپلاس» را تاسیس کرد؛ سال های بعد نیز «mbc مصر»، «mbc بالیوود» و «mbc اچ دی» و نهایتا «mbc ورزشی» را تاسیس کرد که همه اینها به جز یک شبکه که برای مخاطب فارسی زبان تاسیس شده بود پخش کننده آثار آمریکایی، آمریکای جنوبی و ترکی و بعضا عربی برای مخاطب عرب هستند.

از میان این شبکه ها دو شبکه از اهمیت بالایی برخوردار است؛ یکی از آنها شبکه «mbc4» است که بیشترین برنامه های ترکیبی تولیدی و همچنین مسابقات مطرح تلویزیونی و ... از این شبکه پخش می شود.

دیگر شبکه، «mbc مصر» است که پس از انقلاب مصر و برای تاثیر گذاری بر مردم این کشور در نوامبر 2012 راه اندازی شد و گفته شده در ماه های اولیه پس از تاسیس به یکی از پربیننده ترین شبکه های مصری تبدیل شد؛ شبکه ای که بسیاری از برنامه های ترکیبی تولیدی و مسابقات مطرح تلویزیونی را علاوه بر «mbc4» پخش می کند.

مرکزیت این شبکه ابتدا در عربستان سعودی بود اما با شروع طرح گسترش آن این مجموعه به شهرک رسانه ای قاهره و پس از مدتی به شهرک رسانه ای دبی نقل مکان کرد.

این مجموعه گسترده از شبکه که تنها به پخش آثار خارجی می پرداخت با افزایش شبکه های خود آرام آرام به سمت تولید برنامه های مختلف روی آورد که از جمله آنها برنامه هایی بود که بار دیگر در الگو برداری از آمریکا و غرب بود.

دو برنامه مطرح این شبکه، «محبوب عرب» یا «اراب ایدل»(ARAB Idol) و «بهترین صدا» (mbc the voice) در حوزه موسیقی بود که به ترتیب در سالهای 2011 و 2012 راه اندازی شده و تاکنون 4 دوره آنها برگزار شده است.

دیگر برنامه هایی از این دست که توسط شبکه mbc کپی برداری و تولید شده، «بهترین صدای کودکان» (the voice kids)، در حوزه موسیقی و «استعدادهای عربی»(arab got talent) و «ایکس فاکتور عربی» هستند.

اما در این بین گروه mbc به این نتیجه رسید که به صحنه رقابت تولیدات هنری و فرهنگی جهان عرب نیز وارد شود و برای همین یک شرکت تولید و البته توزیع نیز تاسیس کرد که نام آن «او تیری پروداکشنز» (O3 productions) است.

این شرکت در کار زیرنویس و دوبله آثار آمریکایی و غربی و حتی ترکی به زبان عربی و توزیع و فروش آن به شبکه های سرگرمی است و البته در کنار آن سریال های تلویزیونی متنوعی تولید و عرضه می کند به گونه ای که رقیبی جدی برای دو قطب سریال سازی در جهان عرب در سوریه و مصر به حساب می آید.

سریال های تولیدی این شبکه در بسیاری از سال های اخیر به سریال های جنجالی ئی تبدیل شده است که از جمله آنها سریال «عمر» تولید سال 2012 بود که به زندگانی خلیفه دوم می پرداخت و به علت به تصویر کشیدن خلفای اربعه از جمله امام علی(ع) مورد انتقاد گروه ها و مراجع مذهبی شیعه و سنی قرار گرفت.

نگاهی به محتوای پخش شده از مجموعه شبکه های mbc و سیاست های آن پس از گسترش در ابتدای قرن 21 که منعکس کننده فرهنگ غربی و آمریکایی است جایی برای شک و تردید در اینکه این شبکه ها منفذی برای ورود فرهنگ غربی به جوامع عربی ست نگذاشته و نیازی به سند و مدرک ندارد اما بد نیست این سند از ویکیلیکس را مرور کنیم جایی که سردبیر روزنامه «سعودی گازت» به کنسول آمریکا در جده می گوید: شبکه های mbc بیشتر از شبکه های آمریکایی ساخته چون شبکه «الحره» در جذب مخاطب عرب و تغییر زیست سعودی موثر بوده است تا جایی که امروز سعودی ها عاشق آمریکا هستند و دوست دارند اگر می توانند در این کشور تحصیل کنند.

اما یکی از مهمترین شبکه های مجموعه mbc که باید به صورت جداگانه به آن پرداخت شبکه خبری «العربیه» است که جایگاه ویژه ای در اطلاع رسانی در کشورهای عربی دارد.