۱۳۹۷/۰۲/۲۹
۱۰:۵۸ ب٫ظ

مشکل اساسی جشنواره‌های لبنانی در این سوال نهفته است که «چگونه می‌توان صدای ملت را از طریق تصویر منتقل کرد؟». سوالی که تاکنون جشنواره‌های لبنانی نتوانسته‌‌اند بخوبی از عهده پاسخ به آن برآیند.

جشنواره‌ای خالی از صدای شهر

نهمین دوره جشنواره فیلم‌های دانشجویی لبنان با مدیریت «باشگاه مردم» شنبه گذشته به کار خود خاتمه داد. در روز اختتامیه این جشنواره شبکه انگلیسی بی‌بی‌سی عربی، ویژه‌برنامه تلویزیونی «دستور کار باز» خود را با موضوع تاثیر رسانه‌های ارتباطی جدید بر انقلاب‌های اخیر عربی پخش کرد، برنامه‌ای که در آن سعی می‌شد ریشه تمام انقلاب‌های عربی اخیر را در شبکه‌های ارتباط جمعی الکترونیکی ببیند و نوعی روح غرب‌گرایی و بخصوص بریتانیایی را در سخنان و نوشته‌های رهبران جوان این انقلاب‌ها القا کند.

باشگاه مردم چند ماهی است که به کمک ایستگاه تلویزیونی بریتانیا در بیروت بدنبال برگزاری شکل جدیدی از جشنواره سینمای دانشجو در سال جاری بود. اما با وجود تمام توصیفات و تمجیدهایی که هیئت داوران از این جشنواره داشتند دو مساله اساسی در طول برگزاری این جشنواره ذهن همه را به خود مشغول کرده بود. اول تعحب برگزارکنندگان از غیبت دانشگاه‌ها و دانشجویان عربی در سالن‌های جشنواره و دوم گرایش فیلم‌های شرکت کننده به موضوعات درام بود که تنها فضای فیلم خود را در حوادث انقلاب قرار داده بودند و اصل موضوع به مساله دیگری می‌پرداخت که بیشتر جنبه دراماتیک و عاطفی داشته است. جایزه بهترین فیلم به دو کارگردان میشال ابی‌خلیل از دانشگاه یوسف قدیس برای فیلم «صیدا» و ناتالی لحود از دانشگاه روح‌القدس برای فیلم «حمام» اهدا شد. روزنامه السفیر لبنان در گزارشی از این جشنواره نظر برخی شرکت‌کنندگان و منتقدان را پرسیده است که اکثرا بر این نظر متفق بودند که موضوعات فیلم‌های امسال فاصله زیادی با واقعیت‌های اجتماعی زندگی لبنانی و عربی داشتند. واقعیت‌هایی که در سال جاری با اتفاقات و سوژه‌های فیلم‌سازی بسیاری همراه بود که در فیلم‌های این جشنواره کمتر بدان پرداخته می‌شد. ندیم جرجوره نویسنده و روزنامه‌نگار سینمایی لبنان بر این باور است که دو تحلیل در این نوع برخورد دانشجویان با این جشنواره می‌توان برداشت کرد. اول اینکه شاید با رویکردی ساده‌انگارانه بتوان اینگونه گفت که واقعیت جامعه لبنانی نیز همینگونه است که در فیلم‌ها دیده می‌شود. جامعه‌ای مملو از اختلافات طایفه‌ای، فرهنگی و فرقه‌ای و در عین حال مردمی بی‌تفاوت که بیشتر درگیر مسائل عاطفی و عاشقانه هستند تا اجتماعی و سیاسی. خب با این رویکرد دیگر نمی‌توان حضور آنها در خیابان‌ها برای طرفداری از حزب یا جریان سیاسی خاصی مثلا در ماه گذشته برای طرفداری از جریان حریری و یا در برابر آن جریان حزب‌الله را توجیه کرد. اما رویکرد دیگر کاملا روشنگرانه است که می‌تواند حساسیت جامعه لبنانی به دخالت مستقیم یا غیرمستقیم رسانه‌های بریتانیایی و در کل غربی را نشان دهد. البته این مساله غیرقابل انکار است که شبکه‌های رسانه‌ای بریتانیا بخصوص بی‌بی‌سی همواره پیشرو در هدایت افکار عمومی پیش از تحولات و انقلاب‌ها و جنبش‌ها و کودتاها بوده‌اند و هستند. اما اینکه بخواهند نتیجه انقلاب‌ها را بنام خود تمام کنند و سوار بر موج اعتراضات مردمی شوند، همواره حساسیت‌زا بوده است. این رویکرد دوم، روشنگری و تیزبینی دانشگاه‌های عربی را نشان می‌دهد که در برابر این جهت‌دهی و رهبری افکار عمومی از سوی محافل خبری بریتانیا عکس‌العمل نشان داده‌اند. 

زمان انتشار : 1390-01-01