به منظور حفظ میراث فرهنگی و روش زندگی منحصربه فرد ساکنان هورهای عراق، یکی از فعالان مدنی موزه‌ای افتتاح کرده تا فرهنگ محلی منطقه و ساکنانش را مستند کند.

موزه‌ای جدید برای نمایش گوشه‌ای از میراث و زندگی هورنشینان عراق

به گزارش الأمه:

 موزه‌ای که در نوع خود اولین نمونه است که به‌طور کامل بر میراث هورها تمرکز می‌کند، می‌خواهد گوشه‌ای از تاریخ قدیم هورها را به نمایش بگذارد. هورهایی که زیست‌گاه برخی تمدن‌ها کهن جهان بوده‌اند.
رعد حبیب رئیس سازمان گردشگری زیست‌محیطی چبایش که خود مدیریت موزه را نیز به عهده دارد و در جمع‌آوری اشیاء عرضه شده در آن کمک کرده می‌گوید: «هورها بعد از پیوستن به فهرست میراث جهانی، شاهد توجه زیادی از سوی گردشگران بوده‌اند. همه مردمی که برای بازدید از هورها می‌آیند از میراث و تاریخ هورها می‌پرسند… یعنی واقعیت اینکه من خیلی با این سئوال روبه رو می‌شوم چون ما یک سازمان متخصص در گردشگری هستیم. همین انگیزه ما را به این سمت کشاند تا موزه‌ای تأسیس کنیم تا بازدیدکنندگان بتوانند اکنون و گذشته تاریخ هورها را ببینند».
سازمان، محل مخصوص پذیرایی خانواده حبیب را که شامل اتاق پذیرایی سنتی ساخته شده با حصیر است را به موزه‌ای تبدیل کرد که حدود ۳۰۰ شی مختلف را عرضه می‌کند که برخی از آنها تاریخی هزاران ساله دارند.
در میان اشیاء عرضه شده قطعاتی از مس سرخ و ظروف ساخته شده از مس زرد همچون انواع قوری چای و ظروف آب و مجموعه‌ای متنوع از ظروف آشپزی از جمله انواع قاشق‌ها، آسیاب‌های دستی وجود دارد. این آسیاب‌ها از سنگ‌های مدور ساخته شده‌اند با دسته‌ای چوبی در قسمت بالایی برای آرد کردن گندم. ظروف سفالی برای خنک نگه‌داشتن آب در فصل تابستان و تنورهای گلی.
همچنین ابزارآلات صیادی و کشاورزی از جمله داس و تفنگ‌های شکاری و تورهای صید و نیزه‌هایی که عرب‌های هور از آنها برای صید ماهی استفاده می‌کنند.
این زمین‌های مرطوب که گمان می‌رود همان بهشت‌های عدن‌اند که در کتاب مقدس نام‌شان آمده، در جنوب شرق عراق واقع‌اند و در دوره حکومت صدام حسین به‌طور کامل خشکانده شدند، سال ۲۰۱۶ در فهرست سازمان تربیت، علم و فرهنگ ملل متحد (یونسکو) گنجانده شدند.
هورهای سرزمین بین‌النهرین از آب‌های دجله و فرات تغذیه می‌شوند. در هم‌آمیختن این دو رود محیطی مناسب برای صیدگاه انواع ماهیان و زیست‌گاهی برای گونه‌های نادر پرندگانی همچون پرنده نوک داسی ایجاد کرده. همچنین زمینه استراحت هزاران پرنده زمینی را در مسیر مهاجرت میان سیبری و آفریقا مهیا می‌کنند.
حبیب می‌گوید: برخی اشیاء عرضه شده در موزه اموال شخصی او هستند و برخی چیزهای دیگر را از ساکنان بومی جمع کرده‌اند.
او می‌افزاید که برخی اوقات با مشکلاتی در قانع کردن مردم برای دادن اشیائی مواجه می‌شود که به توارث و نسل اندر نسل از نیاکان‌شان به آنها رسیده‌است.
حبیب می‌گوید: «من حدود سه سال است که شروع به جمع‌آوری اشیاء کردم و پیش از آن خودمان برخی اشیاء را که مختص هورها بود داشتیم؛ ظروف خانه، زیورآلات و همه ابزاری که ساکنان هور به کارمی‌برند. یعنی همان‌طور که می‌بینید اینجا خود به شکل خانه‌ای از خانه‌های ساکنان هور است و همه ابزار معیشتی که در آن خانه‌های بوده را در خود دارد».
حبیب اظهار امیدواری می‌کند مکانی بزرگ‌تر برای موزه مهیا بشود به گونه‌ای که چند سالن داشته باشد تا بتواند اشیاء بزرگ‌تری همچون قایق‌ها و پوشاک سنتی ساکنان هور را عرضه کنند و تصاویر و فیلم‌های مستند به نمایش بگذارد.
ایوب محمد غازی یکی از اهالی بومی ساکن هور نیز می‌گوید: «این اشیاء در هورها بوده و تاریخ خودش را دارد و میراث ما از زمان سومریان است. اما ما دوره‌هایی را گذراندیم و هورها در زمان نظام پیشین دچار شوک شدند و آنها را خشکاندند و این نشانه‌های تاریخی نابود شدند. امروز آمدیم و دیدیم همه آن اشیاء را در این مکان جمع کرده‌اند و این مایه خوشحالی است که میراثت به تو برگردد، هویتت را به تو برگردانند و تاریخ قدیمت را. واقعاً از این موضوع خوشحالیم؛ و امیدوارم توسعه پیدا کند و بهتر شود».
صدام حسین که ساکنان عرب هور منطقه را در دوره جنگ با ایران در سال ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۸ به خیانت متهم می‌کرد، هورها را در دهه نود قرن گذشته خشکاند تا شورشیانی را که در آنها پناه گرفته بودند، بیرون بکشد.
عرب‌های هور هزاران سال در زمین‌های مرطوب زندگی کرده‌اند اما همیشه در حاشیه جامعه عراقی بودند. برخی مطالعات در دهه پنجاه قرن گذشته آمار آنها را ۴۰۰ هزار نفراعلام کرده‌اند اما بسیاری از آنها از سرکوب صدام گریختند و به آوارگانی بدل شدند.
منطقه هورها در دهه هفتاد شامل ۹هزار کیلومتر مربع می‌شد، اما در سال ۲۰۰۵ به ۷۶۰ کیلومتر مربع کاهش یافت. عراق برای بازگرداندن ۶ هزار کیلومتر مربع برنامه‌ریزی کرده‌است.

منبع: شرق الاوسط