چند اثر سینمایی در ارتباط با مسأله فلسطین در سینمای ایران و جهان تولید شده است که به اندازه «بازمانده» در بین مخاطبان داخلی و خارجی شناخته‌شده باشد؟ این سوالی است که در بیش از 2 دهه پس از ساخت «بازمانده» بارها و بارها پرسیده شده و همچنان پاسخی به آن داده نشده است.
بازخوانی چند اتفاق مهم درباره «بازمانده» که در جهان عرب رقم خورد
تنها «بازمانده» سینمای فلسطین
به گزارش الأمه:
چند اثر سینمایی در ارتباط با مسأله فلسطین در سینمای ایران و جهان تولید شده است که به اندازه «بازمانده» در بین مخاطبان داخلی و خارجی شناخته‌شده باشد؟ این سوالی است که در بیش از 2 دهه پس از ساخت «بازمانده» بارها و بارها پرسیده شده و همچنان پاسخی به آن داده نشده است. نه اینکه سینما و تلویزیون ایران پیش یا پس از ساخت این اثر نسبت به مسأله فلسطین بی‌تفاوت باشند اما مسأله اصلی را باید در تاثیر نگاه بین‌المللی سازندگان این اثر بر روند ساخت آن جست‌وجو کرد.
جالب اینکه منوچهر محمدی، تهیه‌کننده «بازمانده» سال‌ها پس از ساخت این اثر، در گفت‌وگویی درباره تاثیر مهم نگاه بین‌المللی سازندگان «بازمانده» و رجوع سیف‌الله داد به عنوان کارگردان و نویسنده فیلمنامه آن به منابعی از زبان‌های مختلف برای دقیق‌تر شدن نگاهش به مسأله فلسطین می‌گوید: «آقای داد برای نگارش فیلمنامه «بازمانده» چند سفر به سوریه و لبنان داشت و حجم زیادی کتاب تاریخی درباره این سرزمین‌ها مطالعه کرده بود. احاطه و تسلط به 2 زبان عربی و انگلیسی کمک شایانی به او می‌کرد تا متون اصلی را بدون نیاز به ترجمه بخواند. آقای داد اسناد و مدارکی را مطالعه کرد و تعداد زیادی از کتاب‌های حوزه مقاومت فلسطین را که در کشورهای مختلف به چاپ رسیده بود، خواند. هدف ما این بود فیلمی تهیه کنیم که نه‌تنها در ایران، بلکه در دنیای عرب امکان مطرح شدن داشته باشد و موضوع فلسطین را به گونه‌ای روایت کند که مخاطب بتواند آن را بپذیرد و باور کند».
اساسا به خاطر همین نگاه دقیق و جهان‌شمول هم بود که استقبال از «بازمانده» نه فقط در داخل ایران، بلکه در سطح بین‌المللی بویژه در میان کشورهای عربی بشدت زیاد شد. سلمی المصری، بازیگر نقش «خاله صفیه» در فیلم سینمایی «بازمانده» به کارگردانی سیف‌الله داد درباره زمان اکران این فیلم در سوریه می‌گوید: «مردم سوریه ارتباط خوبی با این فیلم برقرار کردند و آن را بسیار دوست داشتند و در سالن‌هایی که این فیلم نمایش داده می‌شد مردم حتی روی پله‌های سالن‌ها هم می‌نشستند. این فیلم موفقیت‌هایی هم در جشنواره‌هایی در دمشق، جشنواره فجر، کویت و دیگر کشورهای عربی کسب کرد و در سالن‌های سینمایی کشورهای عربی بارها و بارها به مناسبت‌های مختلف از جمله «یوم‌الارض» که مصادف است با سوم مارس هر ساله به نمایش در می‌آید».
علاوه بر داشتن نگاه بین‌المللی و جهان‌شمول، نکته مهم دیگر در ارتباط با «بازمانده» که قطعا در ادامه مسیر ساخت آثاری در ارتباط با مسأله فلسطین می‌تواند موثر باشد، توجه به مسأله اقتباس است. مرحوم سیف‌الله داد فیلمنامه «بازمانده» را بر اساس داستانی از غسان کنفانی، نویسنده فلسطینی به نام «بازگشت به حیفا» نوشت که موضوع آن به تشکیل دولت اسرائیل و حکومت آن بر شهر حیفا مربوط بود. هر چند او فقط ایده اولیه قصه را از آن داستان گرفت و فیلمنامه‌ای متفاوت و براساس مطالعات خود نوشت اما همان ایده‌های اولیه که در بسیاری از آثار مکتوب مرتبط با مسأله فلسطین وجود دارد، می‌تواند منشأ و مبدأ نگارش فیلمنامه‌هایی بشدت جذاب در ارتباط با فلسطین باشد.
«بازمانده» که یک قرائت تاریخی از نحوه اشغال فلسطین توسط صهیونیست‌ها پس از خروج بریتانیا از این مناطق و نحوه نسل‌کشی فلسطینی‌ها در بستری دراماتیک است، پس از اکران سینمایی نه فقط از سوی شبکه‌های تلویزیونی ایران، بلکه از سوی شبکه‌های عربی نیز بارها بازپخش شد. برای نمونه فروردین‌ماه سال 92 به درخواست رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در الجزایر، شبکه تلویزیونی«الشروق» الجزایر فیلم ایرانی «بازمانده» را پخش کرد که اتفاقاً با استقبال خوب مردم الجزایر روبه‌رو شد؛ به شکلی که تنها یکی از پیامدهای مثبت پخش آن، برگزاری «کنفرانسی مطبوعاتی در حمایت از مردم مظلوم فلسطین» چند روز پس از پخش فیلم «بازمانده» در الجزایر بود.
احسان سالمی
منبع: وطن امروز
