از مهم‌ترین آداب و رسوم ماه رمضان در لبنان سنتی معروف به «سیبانه رمضان» است که براساس این عادت قدیمی، مردم لبنان در شامگاه آخرین روز ماه شعبان با حضور در ساحل بیروت به انتظار رؤیت هلال ماه رمضان می‌نشینند.

آشنایی با آداب و رسوم رمضانی کشورها(7)

روزه داری در لبنان

به گزارش الأمه:

لبنان کشوری در لولای قاره ها؛ عروس خاورمیانه و بهشت رسانه های دنیا؛ با تاریخ چند هزار ساله؛ کشوری که همچنان رد پای پیامبران و رد پای رومیان و صلیبیون و رد پای علمای جبل عامل و رد پای ظلم عثمانی ها و فرانسوی ها در جای جای آن دیده می شود؛ ردپاهایی که همه آنها را می توان در ساخت امروز لبنان دید؛ کشوری با بیشترین تنوع مذهبی رسمیت یافته که در نقشه سیاسی این کشور نقش ایفا می کنند.

لبنان در دهه 60 قرن گذشته استقلال خود را از فرانسه به دست آورد و بر اساس قانون اساسی مقامات عالی کشور در میان مسیحیان، اهل سنت و شیعیان تقسیم می شود.

همسایه بودن این کشور با فلسطین اشغالی و رنگین کمان اجتماعی این کشور 10 هزار کیلومتر مربعی باعث شده با گذشت کمتر از صد سال از استقلال این کشور حوادث بسیاری در آن رخ بدهد که باز کردن هر کدام زنجیره ای از حوادث تاریخی را تشریح می کند.

جنگ داخلی 15 ساله، اشغال توسط رژیم صهیونیستی، مقاومت 20 ساله برای آزادی مناطق اشغالی و جنگ های متعدد از جنگ اردوگاه ها تا جنگ 33 روزه، حضور آوارگان فلسطینی و حضور 30 ساله نیروهای سوری، نقش آفرینی فرانسوی ها، آمریکایی ها، سوری ها، ایرانی ها، سعودی ها و حتی واتیکان در آن همه و همه کشور عجیبی را پیش روی ما قرار می دهد.

شیعیان لبنان که تشیع خود را مدیون اباذر غفاری، صحابی گرانقدر پیامبر اعظم(ص) می دانند رابطه دیرینه ای با ایرانی ها داشته و دارند؛ از روزی که صفویان برای تقویت تشیع از علمای بلاد شام و جبل عامل خواستند تا با کوچیدن به ایران به رشد تشیع کمک کنند و شیخ بهائی جبل عاملی یکی از آنان بود تا روزی که علامه شرف الدین از سید موسی صدر خواست تا از ایران و قم مهاجرت کرده و به لبنان برود و جانشین او شود.

سرزمینی که حتی شاه نیز برای نفوذ در آن و در بین شیعیان آن برنامه داشت و با پیروزی انقلاب اسلامی و حمایت امام خمینی(ره) و تاسیس حزب الله لبنان به ثقل مقاومت تبدیل شد.

ایران و ایرانی ها در طول این سال ها بیش از هر چیز از لبنان از حزب الله، سیدحسن نصرالله و شهید حاج عماد مغنیه شنیده اند؛ اما کمتر از آداب و رسوم آنها شنیده اند.

آداب رمضانی مردمان این کشور با توجه به مکان زندگی و مذهبی که در آن هستند متفاوت است و هر شهر برای خود آداب خاصی دارد.

از مهم‌ترین آداب و رسوم ماه رمضان در لبنان سنتی معروف به «سیبانه رمضان» است که براساس این عادت قدیمی، مردم لبنان در شامگاه آخرین روز ماه شعبان با حضور در ساحل بیروت به انتظار رؤیت هلال ماه رمضان می‌نشینند و پس از شلیک توپ به نشانه رؤیت هلال ماه، با تناول خوردنی‌ها، نوشیدنی‌ها و شیرینی‌های مخصوص، آغاز این ماه را جشن می‌گیرند.

بیدار کردن مردم برای سحر همیشه یکی از سنت ها در کشورهای اسلامی بوده و لبنان ها «مسحراتی‌ها» را دارند؛ «مسحراتی‌ها» افرادی هستند که  با کوبیدن طبلی کوچک با چوب خیزران  و خواندن اشعار و سرود و عباراتی چون «ای خفته! یگانگی خداوند باقی را عبادت کن» و «برخیزید و سحری بخورید، رمضان به دیدار شما آمده» مردم را برای سحر بیدار می‌کنند

رمضان را با خوراکی های مخصوص آن نیز میتوان شناخت؛ از جمله آنها شیرینی‌های سنتی این ماه است که یکی از آنها به نام «المشطاح» شیرینی ئی استوانه‌ای و مملو از کنجد و پودر نارگیل است و معجون زردآلو، شیره انگور، لواشک زردآلو، شربت تمر هندی و دیگر نوشیدنی‌های سنتی نیز حال روزه داران را پس از افطار جا می آورد و از جمله غذاهای ثابت این سفره‌های لبنانی ها سوپ دال عدس و خوراک کبه است.

فانوس یکی از نمادهای مهم ماه رمضان در کشورهای عربی است و در شهره های مختلف لبنان نیز این فانوس به رنگ ها و اندازه های متنوع وجود دارد؛ حتی میزان روشنایی این فانوس ها در شهر «النبطیه» در کتاب گینس ثبت شده است و بزرگ‌ترین فانوس در میدان این شهر  قرار می گیرد و در ایام رمضان، مراسم و خیمه‌شب بازی‌های عاشورایی برگزار می‌کند تا یاد سیدالشهداء را احیا کند و  در کنار آن وجود صندوق‌های بزرگ جمع هدایا و کمک‌های مردمی به افراد و خانوارهای نیازمند نیز پدیده‌ای دیگر است.

تنوع دینی در لبنان اما باعث شده مسیحیان در سفره‌های افطار مشارکت داشته باشند؛ اهتمام مسیحیان به روزه‌داری برای مشارکت در آداب و رسوم مسلمانان و حضور بر سفره‌های افطار در رستوران‌های میدان «النجمه» بیروت و مشارکت آنان در گفت‌وگوهای شبانه در قهوه‌خانه‌‌ها، جلوه انسانی و نوع‌دوستی خاصی دارد.

اما این روزها و با شیوع کرونا و در حالی که تجمعات ممنوع و محدود شده است باید دید آداب رمضانی پر زرق و برق لبنانی ها و مبتنی بر شب نشینی به چه سمتی می رود؛ شاید بسیاری از لبنانی ها به بیانیه حزب الله لبنان در هنگام آغاز همه گیری کرونا توجه جدی کنند آنجا که مقامات حزب الله از آنها خواستند که سبک زندگی خود را به دلیل مشکلات اقتصادی ناشی از کرونا تعدیل کنند و از مصرف گرایی بیش از حد بپرهیزند.