مستند سه گانه هابیل، کاری است از سعید صدرزاده که به معرفی سه شهید روحانی اهل سنت می پردازد که در سالهای اخیر توسط ضدانقلاب به شهادت رسیدند: مولوی جنگی زهی، ماموستا برهان عالی و ماموستا شیخ الاسلام.

نگاهی به سه مستند وحدوی سعید صدرزاده

محتوای خوب، فرم ضعیف، جذابیت سینوسی

به گزارش الأمه:

پرداختن به چهره های انقلابی اهل سنت که در راه انقلاب تا پای جان فداکاری کرده و خون خود را پای نهال جمهوری اسلامی هدیه کردند، از جمله موضوعات مهمی و در عین حال جذابی است که متاسفانه اهالی رسانه خیلی کم بدان پرداخته اند.

شاید خیلی ها ندانند که طبق آمار رسمی بنیاد شهید حدود 11 هزار شهید سنّی مذهب جان خود را تقدیم انقلاب کرده اند. حدود 50 نفر از روحانیون اهل سنت کردستان در درگیری با ضدانقلاب جدایی طلب به شهادت رسیده و صدها نفر از پیشمردگان کُرد مسلمان در دفاع از انقلاب اسلحه به دست گرفتند و با گروهک های جدایی طلب جنگیدند.

چه بسیار جانبازان سنّی مذهب و چه بسیار آزادگان اهل سنت که کسی از حال آنان خبر ندارد. جنایت شیمیایی صدام در شهری سنّی نشین یعنی سردشت رخ داد که هنوز آثار شوم آن روح و جسم مردمان مظلوم این شهر را آزار می دهد.

علاوه بر شهدای بسیاری که اهل سنت در مقابله با ضدانقلاب جدایی طلب در ابتدای انقلاب و نیز جنگ تحمیلی تقدیم انقلاب کردند، اکنون نیز بسیارند سنّی های انقلابی که یا در مرزها و در درگیری با ضدانقلاب به شهادت می رسند و یا به جرم وحدت خواهی توسط جریانات تکفیری ترور می شوند. آخرین نمونه از این سنّی های انقلابی گردان نبویون در سوریه است که در دفاع از محور مقاومت به جهاد می پردازد. گردانی که تماما از اهل سنت ایرانی تشکیل شده است.

تک تک این شهدا، جانبازان، آزادگان و مجاهدان سوژه های نابی در مقابل مستندسازان می گذارند که علاوه بر جذابیت و بدیع بودن، پرداختن به آنها قطعا خدمت بزرگی به انقلاب اسلامی خواهد کرد. واقعیت این است که دشمنان انقلاب سعی در تقویت هرچه بیشتر ضدانقلاب دارند ولی ما قدر سرمایه های انقلابی خود را نمی دانیم و به آنها بی اعتناییم. مشکل اینجاست که ما ذهنیتی تهدیدمحور داشته و صرفا بر تهدیدها تمرکز می کنیم ولی از فرصت ها و ظرفیت های عظیمی که داریم غافل می شویم. همین غفلت سبب می شود که نه تنها نتوانیم از این فرصت ها استفاده کنیم که بعضا شاهد تبدیل آنها به تهدید هم باشیم!

در منطقه آشوب زده غرب آسیا که درگیری های فرقه ای روز به روز خانمان سوزتر شده و امنیت و آرامش را از مردم منطقه می گیرد، دشمنان انقلاب خواب های بسیاری برای کشاندن درگیری های فرقه ای و مذهبی به داخل ایران دیده اند. چندصد شبکه های ماهواره ای و هزاران سایت شبانه روز کار می کنند تا بتوانند وحدت شیعه و سنی را در ایران از بین برده و از این طریق با ایجاد ناامنی ضربه ای مهلک بر انقلاب وارد کنند. این تلاشها به لطف تعلق خاطر اهل سنت ایران به کشور و انقلاب نتیجه چندانی نداشته ولی این مسئله از وظیفه سنگین جبهه فرهنگی انقلاب برای حفظ و تقویت وحدت شیعه و سنی در کشور نمی کاهد.

خلاصه کلام اینکه پرداختن به موضوع وحدت به شکل عام و پرداختن به شهدا، جانبازان و انقلابیون اهل سنت به شکل خاص، هم به لحاظ جذابیت و بدیع بودن می تواند در اولویت کار قرار بگیرد و هم از این جهت که وحدت شیعه و سنی مسئله ای اساسی است که با سرنوشت انقلاب اسلامی گره خورده است.

سه گانه سعید صدرزاده از این جهت که به موضوع مهمی چون شهدای روحانی اهل سنت پرداخته، جای تحسین دارد. اما این مستندها علیرغم سوژه یابی خوب، فاقد استانداردهای فرمی است که سبب شده با آثاری غیرجذاب و کسالت آور روبرو شویم. نبود تعلیق، فقدان سیر داستانی مشخص، سردرگمی محتوایی، پایان بندی های مبهم و ... عواملی است که به شدت به این سه مستند ضربه زده است.

مثلا در قسمت اول هابیل با عنوان «عطش نخلستان» علاوه بر اینکه تعلیق چندانی برای اینکه مخاطب را پای مستند بنشاند وجود ندارد، در نهایت نیز مشخص نمی شود که اصلا مولوی جنگی زهی برای چه به شهادت رسید! صرفا گفته می شود که او شهید وحدت است، اما اینکه او به چه دلیل و توسط چه کسانی به شهادت رسیده مبهم می ماند. مستند شروع خوبی ندارد و برای مخاطب گره ایجاد نمی کند.

مشابه همین اتفاق در قسمت دوم یعنی «فریاد کانیسانان» نیز رخ می دهد. تعلیقی وجود ندارد. ابتدای مستند جذابیتی وجود ندارد که بتواند مخاطب را جذب کند. البته صحنه های بازسازی شده از نحوه شهادت شهید ماموستا برهان عالی، صحنه های جذابی است ولی در قسمت های پایانی مستند اتفاق می افتد و قبل از آن جذابیتی نیست که بتواند بیننده تا قسمت های پایانی پای مستند بنشاند. در اینجا نیز علت شهادت و هویت و انگیزه قاتلان مبهم باقی می ماند.

قسمت سوم به نام «خون و خرما» که به زندگی شهید ماموستا شیخ الاسلام می پردازد، از دو قسمت اول قوی تر و جذاب تر است. البته نقص های فرمی در این قسمت نیز وجود دارد. اما به نظر می رسد جذابیت سخنان همسر و پسر شهید توانسته قدری این ضعف ها را بپوشاند. این مستند توانسته نکاتی مغفول از زندگی این شهید بزرگوار را به تصویر بکشد که برای مخاطب شیعه به شدت جذاب است. مثلا اینکه ایشان با وجود سادات بودن، به همسر سیده خود احترامی بی نظیر می گذاشتند، اشاره به جایگاه والای اهل بیت «ع» و فرزندان آنان نزد اهل سنت دارد.

حامد رضایی