با نزدیک شدن ماه رمضان و ادامه داشتن شیوع ویروس کرونا، لازم است تمام مراکز اسلامی و مؤسسات صدور فتوای جهان اسلام به دنبال طرحی برای برون رفت از این بحران با حداقل خسارت‌ها باشند.

کرونا و ضرورت استفاده از تکنولوژی در رمضانی متفاوت

به گزارش الأمه:

با فراگیر شدن ویروس کرونا در بسیاری از کشورهای جهان محدودیت‌های خاصی برای حضور مردم در مجامع عمومی از جمله مکان‌های عبادی و زیارتگاه‌ها قرار داده شده است.

تقریبا همه مساجد، کلیساها، کنیسه‌ها و معابد در کشورهای درگیر کرونا و در رأس همه آنها مسجدالحرام و مسجدالنبی(ص) به روی مردم بسته شده‌اند و برپایی نماز جماعت و جمعه در این کشورها ممنوع اعلام شده است.

این وضعیت با نزدیک شدن ماه مبارک رمضان برای مسلمانان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار شده و آنان را به تکاپو واداشته است تا بتوانند برای محدویت‌هایی که ناگزیر به رعایت آن هستند، چاره‌ای بیندیشند.

پایگاه خبری الجزیره در گزارشی به این موضوع پرداخته و آن را مورد واکاوای قرار داده است. در این گزارش آمده است:

تمام عبادتگاه‌ها در جای جای عالم به روی مؤمنان از همه گروه‌ها بسته شده است. چه بسا ویروس کرونا تنها دشمنی است که همه ادیان به جنگ با او برخاسته‌اند نه تنها به دلیل کشته شدن بیش از ده‌ها هزار نفر از پیروان خود بلکه به این دلیل که برای نخستین بار در تاریخ بشر مراکز عبادی به دلیل انتشار یک ویروس بسته شده است.

مکان‌هایی مثل خانه کعبه، مسجدالاقصی، کلیسای المهد و معبد بودای بزرگ که از ایجاد تا امروز حتی لحظه‌ای خالی از عبادت کنندگان نبوده‌اند، امروز در صحنه‌ای غم‌انگیز، خالی از عابدان هستند و این حاکی از آن است که این ویروس با مکان‌هایی که به منزله پل ارتباطی زمین با آسمان به شمار می‌روند، چه کرده است.

عابدان پنهان و متدینان بیشتر

نکته قابل توجه آن است که علی‌رغم بسته شدن عبادتگاه‌ها از ترس شیوع ویروس کشنده کرونا، میزان تدین در افراد افزایش یافته است که البته این مسئله در زمان بروز یک بحران‌ عجیب نیست. یک پژوهش جدید در دانشگاه کوپنهاگن نشان داد با افزایش تعداد مبتلایان به ویروس کووید ۱۹ در جهان، فرایند سرچ دعا در اینترنت نیز افزایش یافته است.

رهبران دینی در همه بخش‌های ایالات متحده به منظور کم کردن آثار این فراق دردناک، به ابزارهای مجازی پناه برده‌اند تا بتوانند از طریق آن خدمات، سخنرانی‌ها، مطالعات و مشاوره‌های فردی خود را ارائه دهند.

«جوردی جیرسون»، خاخام کنیسه گرینتش در ایالت کنتیکت در گفت‌وگو با پایگاه خبری BuzzFeed News با بیان این که لغو کارناوال ۸ مارس به مناسبت عید پوریم یهودی تصمیمی سخت بود، تصریح کرد: حتی تخیل این که در این روز به صندلی‌های خالی نگاه کنیم نیز غیر ممکن بود.

اما در نهایت جیرسون ناچار شد بعد از مشورت با تعدادی از اعضای کنیسه، مراسم دعای روز شنبه را از طریق ویدئو زوم برگزار کند.

نکته عجیب این بود که تعداد کسانی که در این مراسم به صورت مجازی شرکت کردند، از جمعیتی که معمولاً جیرسون در روزهای شنبه در کنیسه شاهد آنها بود، بیشتر بودند.

کشیش «داگلاس سلوتر»، از کلیسای معدانیه دوم در ایالت کارولینای جنوبی که بر روی یک صندلی در محیط کلیسا نشسته و صفحه لپ تاپ خود را بررسی می‌کند، در این باره می‌گوید: این یک چالش بود. من زمان صحبت کردن زیاد حرکت می‌کنم. دوست دارم در حال حرکت با مردم سخن بگویم.
اما او در این تکنولوژی یک ویژگی ممتاز می‌بیند و آن ارتباط مستقیم با مردم از طریق پیام‌های آنها در شبکه‌های اجتماعی است.

او فرزندان خود را به سیر در ایمان و دوری از ترس فرا می‌خواند در همین حال یکی از سالمندان در هنگام ایراد خطبه که از طریق آنلاین به‌صورت مستقیم پخش می‌شد، در پیامی نوشت «ببخشید چاق به نظر می‌آیید».

آینده عبادت دیجیتال

«محمد ماجد»، از مرکز آذامز ADAMS در استرلینگ واقع در ایالت ویرجینیا از برنامه زوم و فیس بوک لایو برای ایراد سخنرانی و تدریس دروس دینی استفاده می‌کند.

او معتقد است، شبکه‌های مجازی امکان برقراری روابط غیر رسمی را که از نظر ماجد از اهمیت زیادی برخوردار هستند، نمی دهد.

ماجد در گفت‌وگو با پایگاه «بزفید» در این باره توضیح داد: فردی بعد از نماز جمعه نزد من آمد و در گوش من گفت خانواده‌اش بیمار هستند و از من خواست برای آنها دعاکنم. این در گوشی صحبت کردن‌ها چگونه در اینترنت امکان دارد؟

مرکز آدامز یکی از بزرگترین مساجد در ایالات متحده است که شعب و پایگاه‌های زیادی دارد و پنج هزار خانواده از خدمات آن استفاده می‌کنند و در میان آنها افرادی وجود دارند که ماجد معتقد است جامعه دینی دیجیتالی به صلاح آنها نیست.

در حالی که عبادت دیجیتالی مشارکت گروه‌هایی از جوانان را که با استفاده از تکنولوژی آشنا هستند، در امور دینی توسعه بخشیده است اما بازهم برای برخی از مردم مناسب نیست.

ماجد می‌گوید ما افراد سالمندی در جامعه داریم که زبان انگلیسی را خوب نمی‌دانند و جوانانی را که بتوانند به آنها در استفاده از تکنولوژی کمک کنند، پیرامون خود نداریم.

وی با بیان این که من برای این دسته از مردم نگران هستم، تأکید می‌کند: این‌ها سالمندانی بی‌پناه هستند که در تجمعات شادند و احساس عشق می‌کنند. چیزی که امروز وجود ندارد و من معتقدم تکنولوژی نمی‌تواند جای آن را پر کند.

خاخام جیرسون نیز با ماجد در این نظر هم عقیده است و می‌گوید: من از طریق برنامه‌ای آنلاین با کسانی که در بستر مرگ قرار دارند، ملاقات می‌کنم اما هرگز نمی‌توانم دست کسی را که در حالت احتضار قرار دارد، بگیرم. من نگرانم که مردم در تنهایی بمیرند.

او معتقد است هیچ یک از انواع شبکه‌های مجازی نمی‌تواند نقش‌های جامعه‌ای را که در آن تعداد زیادی کلیسا، معبد و مسجد وجود دارد، بگیرد.

کرونا و ماه رمضان

ویروس کرونا همه جهان را شگفت زده کرد، اما شگفتی مسلمانان بیشتر بود و حتی بدبین‌ترین مسلمانان نیز دو ماه پیش گمان نمی‌کردند نتوانند عمره و نماز تراویح و احیای شبهای ماه رمضان را برگزار کنند.

امید به این که این سختی به زودی پایان می‌یابد، موجب شد، مراکز، هیئات و وزارت‌های اسلامی در کشورهای عربی و اسلامی به فکر استفاده از تکنولوژی دیجیتال برای کاهش ضررهای این همه‌گیری نباشند.

اما با انتشار گزارش‌ها مبنی بر این که این همه‌گیری در ماه رمضان نیز ادامه دارد، این مؤسسات را به فکر ابداع طرح‌هایی که جایگزین تجمعات شوند، انداخت.

ماه مضان در آستانه فرا رسیدن است و ما از الان باید به فکر طرحی مورد قبول همه مراکز فتوا در جهان اسلام برای برون رفت از این بحران و کم کردن خسارت‌های آن باشیم.

چه بسا لازم است هکاتونی اسلامی از سوی مراکز فتوا و به منظور دستیابی به راه حل‌هایی با نظارت دولت‌ها برگزار شود.

در نهایت تکنولوژی هرگز نمی‌تواند جای مساجد را بگیرد، اما چه بسا عده‌ای از مسلمانان با استفاده از شبکه‌های اجتماعی در اتاقهای مجازی و با استفاده از تصاویری که از طریق دوربین‌های نصب شده در زیارتگاه‌ها گرفته شده است، عطش خود به زیارت را سرد کنند.

همانگونه که ما پیش از این شاهد آن بوده‌ایم که تکنولوژی توانسته است پیامدها و ضررهای ناشی از مشکلات مختلف را به حداقل برساند، امروز نیز می‌تواند در امر عبادت کارگشا باشد.

گزارش از زهره نوری

منبع: ایکنا