آیا فیلمساز 59 ساله فلسطینی كه در فیلم‌هایش مصائب و مشكلات مردم آواره سرزمینش را به زبانی طنز و كنایه‌آمیز مطرح می‌كند، می‌تواند اولین اسكار را برای فلسطینی‌ها به ارمغان بیاورد؟ «این می‌تواند بهشت باشد» بهار امسال در جشنواره بین‌المللی فیلم كن درخشید.
فیلمساز فلسطینی با «این می‌تواند بهشت باشد» در کن حضور دارد
بازگشت به سرزمین مادری
به گزارش الأمه:
آیا فیلمساز 59 ساله فلسطینی كه در فیلم‌هایش مصائب و مشكلات مردم آواره سرزمینش را به زبانی طنز و كنایه‌آمیز مطرح می‌كند، می‌تواند اولین اسكار را برای فلسطینی‌ها به ارمغان بیاورد؟
«این می‌تواند بهشت باشد» بهار امسال در جشنواره بین‌المللی فیلم كن درخشید و توانست جوایز مهمی را از آن خود كند. این فیلم در كنار تحسین تماشاگران، دو جایزه فیپرشی (جایزه منتقدان بین‌المللی) و هیات داوران كن را به دست آورد. حالا این كمدی درام انتقادی و اجتماعی از طرف كشور فلسطین برای شركت در رقابت‌های بهترین فیلم خارجی سال انتخاب و معرفی شده است. تحلیلگران سینمایی و اهل فن پیش‌بینی موفقیت خوبی برای فیلم در دور تازه رقابت‌های اسكاری می‌كنند.
بسیاری بر این باورند كه این می‌تواند بهشت باشد، در فهرست نهایی رشته بهترین فیلم خارجی سال قرار خواهد گرفت و در كنار چهار فیلم خارجی دیگر، برای دریافت مجسمه طلایی اسكار رقابت سختی خواهد كرد.
به نوشته نشریه مصری نشنال، موفقیت‌های پی در پی الیا سلیمان در جشنواره‌های جهانی (و به‌ویژه جشنواره كن)، به این هنرمند و كمدین مستعد كمك می‌كند تا شانس بالایی در مراسم اسكار پیش رو داشته باشد. بی‌دلیل نیست كه هم نشریات كشورهای عربی و هم نشریات كشورهای غربی، این پرسش را مطرح كرده‌اند كه آیا امسال قرار است فلسطین اولین اسكار خود را به دست بیاورد؟ وزارت فرهنگ فلسطین با انتخاب این می‌تواند بهشت باشد برای رقابت‌های اسكار بهترین فیلم خارجی سال، توجه مجامع جهانی و مردم آمریكا را به یكی از بزرگ‌ترین معضلات قرن حاضر جلب كرده است. از آنجا كه رئیس‌جمهور آمریكا در كنار دیدگاه‌های تند افراطی نژادپرستانه رابطه بسیار خوبی هم با رژیم اشغالگر قدس دارد، موفقیت این می‌تواند بهشت باشد در اسكار می‌تواند معانی و تفاسیر متفاوتی داشته باشد.هم بازیگر، هم فیلمسازفیلم 97 دقیقه‌ای سلیمان، خود او را در نقش اصلی ماجراها دارد.
او طبق یك سنت قدیمی، ایفای نقش اول تمام فیلم‌هایش را به عهده دارد. این بار اما، داستان رنگ و بوی دیگری دارد و می‌توان از این فیلم به عنوان فیلمی شرح‌حال گونه یاد كرد و آن را اثری اتوبیوگرافی دانست. سلیمان در داستان فیلم، به نوعی در نقش خودش ظاهر می‌شود: فیلمسازی بدون سرزمین كه به دنبال مكانی برای زندگی است و معنی و مفهوم سرزمین را در كشوری دیگر جست‌و‌جو می‌كند. این فیلمساز مهاجر و پناهنده، با درون خود درگیر است و كلنجار زیادی با ضمیر ناخودآگاهش دارد.
آیا یك كشور دیگر می‌تواند مثل سرزمین مادری‌اش باشد و او را به عنوان یك عضو موثر در خودش بپذیرد؟ در همین حال، این پرسش هم مطرح می‌شود كه ملت آواره فلسطین چه زمانی قرار است صاحب سرزمین شود و یك زندگی معمولی شبیه زندگی مردم بقیه كشورهای جهان داشته باشد.
سایه خاطرات گذشته
فیلمساز مهاجر در هر مكانی كه پا می‌گذارد، سایه خاطرات گذشته‌اش با اوست. این در شرایطی است كه سایه پلیس، ماموران امنیتی و دیدگاه‌های نژادپرستانه در همه جا حضور دارد.
اگر در داخل فلسطین این سربازان اسرائیلی هستند كه به آزار و اذیت مردم فلسطین می‌پردازند، در سطح بین‌المللی این وظیفه به عهده ماموران پلیس و دیدگاه‌های قشری و ارتجاعی است. كل فیلم در سه شهر فیلمبرداری شده و بخش اول فیلم، در نظرات، شهر زادگاه فیلمساز اتفاق می‌افتد.
كمی بعد، او راهی پاریس می‌شود، جایی كه امیدوار است ماوایی برای زندگی پیدا كند. مقصد پایانی شهر نیویورك است، جایی كه كاملا امید خود را از دست می‌دهد و با دلی شكسته متوجه می‌شود تنها راه باقیمانده بازگشت به سرزمین مادری است.
تهیه‌کننده مستندالیا سلیمان فعالیت حرفه‌ای - هنری را از سال 1990 به عنوان یك فیلمساز آغاز و اولین فیلمش را در مقام تهیه‌كننده ارائه كرد. این فیلم مستند موفق به دریافت جایزه‌ای از جشنواره فیلم آتلانتا شد. بعد از تهیه چند كار مستند، سلیمان در سال 1996 اولین فیلم بلند داستانی‌اش «وقایع نگاری یك ناپدید شدن» را كارگردانی كرد.
جشنواره بین‌المللی ونیز ایتالیا، جایزه بهترین فیلم اول خود را به این فیلم داد. دومین فیلم سلیمان «مشیت الهی» در سال 2002، شهرت و محبوبیت بین‌المللی را برایش به همراه آورد و جوایزی از جشنواره كن گرفت. تماشاگران سینما در سال 2009، به تماشای سومین فیلم سلیمان «زمانی كه باقی می‌ماند» نشستند. فیلمساز تا یك دهه بعد فیلم دیگری را جلوی دوربین نبرد.
نمونه کم‌نظیر
منتقدان سینمایی سبك كاری سلیمان را تحسین كرده‌اند و آن را نمونه‌ای كم‌نظیر در دنیای سینما ارزیابی می‌كنند. او در فیلم‌هایش واقعیت‌های تلخ زندگی مردم عادی فلسطین را با زبانی طنز و كمدی بیان می‌كند. تركیب واقع‌گرایی و كمدی در این فیلم‌ها، حال و هوایی متفاوت و غیرمتعارف به آنها داده است.
به گفته منتقدان سینمایی، نمی‌توان فیلمساز دیگری را اسم برد كه مثل سلیمان توانسته باشد با تركیب كمدی و رئالیسم تلخ و عریان، چنین فیلم‌های جذابی را خلق كند. این سبك منحصر به فرد، سلیمان را در جایگاه خاصی در بین فیلمسازان مؤلف قرار داده است. حالا باید دید نود و دومین دوره مراسم اسكار كه در نهم فوریه 2020 برپا می‌شود، تا چه اندازه فیلم جدید سلیمان را مورد توجه قرار خواهد داد؟
منبع: روزنامه جام جم
