«فرزند امام» ساخته مستندساز پاکستانی مقیم ایران است که در آن با محوریت قرار دادن نامه امام خمینی ره به ملت این کشور، اوضاع و احوال پاکستان، شیعیان آنجا و زندگی علامه عارف الحسینی، که بعد از بازخوانی آن نامه به او رسیدند را روایت می‌کند.
کارگردان پاکستانی «فرزند امام» در گفت‌و‌گو با «صبح‌نو»:
اتحاد ملت‌ها مهمتر از دولت‌هاست
به گزارش الأمه به نقل از صبح نو:
آقای محتشم علی نقوی، کارگردان اثری است که در گفت‌و‌گو با «صبح‌نو» درباره شکل گیری آن بیان کرد: سوژه اصلی این مستند، از زمانی که نامه امام‌خمینی؟ره؟ به مردم پاکستان را به دلیل سؤالی که در ذهن داشتم، دیدم شکل گرفت. از آن‌جایی که خود من پاکستانی هستم و از اوضاع آنجا و آشفتگی‌ای که بین حتی شیعیانش وجود دارد، مطلع هستم، برایم سؤال شد که آیا رهبر انقلاب اسلامی تنها به جوانان اروپا و آمریکا نامه می‌نویسد و چرا نامه‌ای برای پاکستان که کشور همسایه ایران است ننوشته‌اند! در همین راستا من تحقیقاتی را روی این موضوع یعنی نامه‌های امام خمینی ره و آقای خامنه‌ای شروع کرده بودم و دیدم که 30سال پیش در سال 67 امام‌خمینی ره نامه‌ای را به پاکستان نوشته بودند، نامه‌ای کوتاه اما عمیق که تحقیق و پژوهش روی آن یک‌سال طول کشید تا بتوانیم مطالب آن را درک کنیم تا جایی که بشود برایش فیلم بسازیم.
روایتی از تاریخ پاکستان و نامه امام خمینی ره
او ادامه داد: چه در ایران و چه در پاکستان تنها عده خاصی بودند که با آن آشنایی داشتند و خیلی‌ها از آن اطلاعی نداشتند؛ در حالی که موضوع این نامه و موارد مطرح شده در آن گستردگی دارد که اگر شما آن را امروز هم بخوانید، فکر می‌کنید کسی آن را دیروز نوشته است و آن قدر تازگی دارد. به همین دلیل ما این نامه را که به مناسبت شهادت عارف سیدحسینی نوشته بود، مطلب اصلی قرار دادیم و برای آن که این موضوع ظرفیت تبدیل به یک مستند را داشته باشد، ما زندگی شهید حسینی را هم وارد داستان کردیم.
او ادامه داد: این برداشت نادرستی است که مستند را تنها بیوگرافی از این شهید بدانیم، چرا که در نسخه اول کار، این بیوگرافی اصلاً وجود نداشت و دوستان ایرانی ما زمانی که این فیلم را دیدند، گفتند که حیف است این شهید باشد اما زندگی آن دیده نشود، چون خیلی از ایرانی‌ها اطلاعی از ایشان و فعالیت‌هایش ندارند. بعد از این با بازتولیدی که صورت گرفت ما هم بخشی از تاریخ تشکیل پاکستان و هند را از زمان فعالیت‌های محمدعلی جناح و اقبال لاهوری را به تصویر کشیدیم، موضوعی که در ادامه دغدغه امام خمینی ره و شهید عارف حسینی هم بوده، چون در ادامه این تاریخ حدود 30سال پیش بحث تشکیل حکومت اسلامی مطرح می‌شود، موضوعی که اهمیت زیادی داشت. در ادامه پله پله جریانات قبل از تشکیل پاکستان، دولتی که بعد تشکیل شد و مواردی از این دست را تا جایی مطرح کردیم که به شهید عارف حسینی که رهبر شیعیان پاکستان می‌شود، می‌رسیم. در این مقطع هم فعالیت‌های او، بخشی از زندگی و شهادتش را نشان دادیم تا در ادامه به نامه امام‌خمینی ره می‌رسیم.
انعکاس کلی مشکلات
علی نقوی ادامه داد: نامه امام خمینی ره همان‌طور که گفتم پدیده‌ای بود که ما را مجبور می‌کرد تا هم درباره 30سال گذشته صحبت کنیم و هم به وضعیت کنونی پاکستان بپردازیم. به همین دلیل در طول این مستند ما مطرح کردیم که چه جریاناتی در پاکستان وجود دارد و البته چندان به سمت شرح درگیری بین این گروه‌ها نرفتیم، چون هدفمان این نبود و تنها به اندازه‌ای که به مخاطب بگوییم که ما چه مشکلاتی داریم، بی‌آنکه به عمق آ‌نها برویم، این مسائل را روایت کردیم. در غیر این صورت مستند هم وارد این درگیری‌ها می‌شد، کما اینکه شاهد بودیم پخش این کار در پاکستان سر و صدای زیادی به پا کرد.
او با اشاره به دلیل جلب توجه این مستند با توجه به تلاش برای جلوگیری از ورود به نزاع‌ها و اختلافات، می‌گوید: بعد از 30سال این بار نخست است که چنین حرکت فرهنگی و رسانه‌ای به صورت حرفه‌ای و با مطالعه درباره موضوع این نامه به شهید صورت گرفته است، به همین دلیل برخی از جریاناتی که به آ‌نها اشاره شد، دوست نداشتند این فیلم به اسم گروه یا فردی تمام شود، موضوعی که درگیری‌هایی را ایجاد کرد. با این حال ما قبل از سالگرد این شهید، کمپین تبلیغاتی خوبی را با هشتگ فرزند امام به راه انداختیم و از آن جایی که در پاکستان بحث انتخابات را هم داشتیم، به معرفی رویکرد و اهداف شهید عارف حسینی و امام خمینی ره درباره حکومت اسلامی پرداختیم؛ این کمپین هم در آن روزها سر و صدای زیادی به پا کرد و در ایران هم مورد استقبال قرار گرفت.
این مستندساز درباره بازخوردهایی که از نمایش این مستند در پاکستان گرفته است، گفت: بعد از پخش مستند «فرزند امام» جدا از صحبت‌ها ودرگیری‌هایی که گروه‌ها مطرح می‌کردند، مردم برخورد خیلی جالبی داشتند و بازخوردهای خوبی را گرفتیم که گاهی باعث می‌شد تا هر کدام از کامنت‌ها ما را به گریه بیندازد، چرا که مردم تشنه این موضوع بودند اما 30سال حرفی از این شهید مطرح نشده بود، این در حالی است که امام خمینی؟ره؟هم در نامه تأکید می‌کند که فکر این شهید را زنده نگه دارید و در سوی دیگر برخی از همین گروه‌ها اصلاً این نامه را باز نکرده بودند، لذا این تشنگی سه دهه مانده بود و بعد از انتشارش به طور مثبت 80درصد و از جنبه منفی 20درصد از جمعیت پاکستان را به هم ریخت. بعد از آن هر روز برای ما در فضاهای مختلف یک کامنت می‌آید و من به عنوان سازنده این کار، دیگر بیشتر درباره‌اش نمی‌گویم و شما می‌توانید خودتان این بازخوردها را ببینید. نمایش این کار باعث شد تا مردم درباره موضوعی که حرفی درباره‌اش نبود، امروز تا حدی آگاه شوند و درباره‌اش سؤال کنند و برخی‌ها را از خوابی که هستند، بیدار کنند.
علی نقوی، در بخش دیگری از صحبت‌هایش از بی‌توجهی‌هایی گفت که نهادهای مختلف به این موضوع نشان دادند و با بیان این که چنین موضوعی اولویت ما نیست همه این مراکز پروپوزال ابتدایی را رد کردند، حتی مراکزی که پیشتر با آ‌نها کار کرده بودند. او می‌گوید که حتی خانه مستند که امروز پشت این کار است، بار اول آن را نپذیرفت.
باید با هم آشنا شویم
این کارگردان درباره لزوم پرداخت به این فیلم گفت: این کار می‌تواند تنها دری برای آشنایی بین ایران و پاکستان در این روزها باشد. من نمی‌توانم بگویم که این آشنایی چه نتیجه‌ای را در آینده دارد، اما می‌توانم درباره اهمیت آن بگویم. در حال حاضر متأسفانه ما در ایران از کشورهای همسایه‌مان خبری نداریم و در جهان اسلام نیز همین طور است و خیلی‌ها حتی نمی‌دانند که پاکستان 50میلیون شیعه دارد.
در این میان ایران با پاکستان وجوه مشترک زیادی دارد، از امام خمینی ره و اهداف او گرفته تا بحث تشکیل حکومت اسلامی و کسانی که در راه آن شهید شدند، مثل نمر و همه شخصیت‌هایی که به واسطه آ‌نها مردم تنها با سال‌های اخیر پاکستان کم و بیش آشنا شده‌اند و از شخصیت‌های جریان‌سازی مثل شهید عارف حسینی که امام ره در سوگش او را به عنوان فرزندی خواند که از دست داده، تعبیری که تنها برای شهید مطهری به کار بردند، خبری ندارند.
به همین دلیل با توجه به شرایط امروز و تصمیمات آمریکا لازم است تا برای اتحاد بیشتر هم دیگر را بشناسند، در این میان اتحاد و آشنایی ملت‌ها باهم مهمتر از دولت‌هاست و ما حس می‌کنیم که با فرهنگ این آشنایی را بیش از پیش می‌توانیم ایجاد کنیم، اتفاقی که شهید عارف حسینی هم به دنبال او بود و آمریکا نگذاشت که او راهش را ادامه دهد.
علی نقوی خاطرنشان کرد: در راستای اهداف مطرح شده ما بعد از این سال‌ها قدم نخست را با این فیلم برداشته‌ایم و امیدوار هستیم که به واسطه آن فعالیت‌های فرهنگی و هنری این چنینی برای ایجاد آشنایی بیشتر ادامه پیدا کند تا ملت‌ها با یکدیگر آشنا شوند.
