تحولات اخیر خاورمیانه و شمال آفریقا اگرچه دارای شباهات زیاد و ریشه‌های یکسانی است اما نحوه تقابل و بررسی برخی از انقلاب‌ها در کشورهای منطقه، تفاوت اساسی و بنیادین با جریان عمومی حاکم بر مردم دارد. به عنوان مثال، اگرچه ایالات متحده به طور ضمنی بر حمایت از اکثر انقلاب‌های منطقه به
دخالت نظامی در بحرین یعنی یک ویتنام جدید برای امریکا
تحولات اخیر خاورمیانه و شمال آفریقا اگرچه دارای شباهات زیاد و ریشه‌های یکسانی است اما نحوه تقابل و بررسی برخی از انقلاب‌ها در کشورهای منطقه، تفاوت اساسی و بنیادین با جریان عمومی حاکم بر مردم دارد. به عنوان مثال، اگرچه ایالات متحده به طور ضمنی بر حمایت از اکثر انقلاب‌های منطقه به شرط حفظ منافع خود تاکید کرده و تلاشی برای بازی مجدد با مهره‌های سوخته خود ندارد اما در بحرین، سران کاخ سفید علنا به حمایت دیکتاتور این کشور پرداختند و نشان دادند که حاضر نیستند قدمی در زمینه حمایت از رژیم آل خلیفه کوتاه بیایند. از این رو طی گفتگویی با دکتر مصطفی ملکوتیان، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران به بررسی چند و چون و تحلیل‌های موجود در این رابطه پرداختیم که متن کامل این گفتگوی خواندنی را از نظر می‌گذرانید:
تحلیل شما در رابطه با وضعیت فعلی انقلابیون بحرین چیست؟ آیا انقلاب مردم پیروز می‌شود یا آمریکایی‌ها تام و تمام پشت آل خلیفه می‌ایستد؟
معلوم است که اسلام در نهایت پیروز می‌شود اما اینکه بگوییم دقیقاً چه زمانی رخ می‌دهد مشخص نیست. بحث خلیج فارس بخاطر حساسیتی که درباره آن وجود دارد و همچنین مراکز نفتی عربستان و حضور شیعیان اکثریت در آن، موضوع حیاتی برای همه کشورهای جهان است. طبیعتاً غرب هم آنجا سرمایه گذاری می‌کند. بحرین کشور کوچکی است با مساحت ۶۲۲کیلومتر و با جمعیت نسبتاً کم. برای همین است که غربی‌ها از تمامی اهرم‌های خودشان استفاده کنند که به آنجا نفوذ کنند.
پس شما در واقع علت اصلی سرکوب شدید در بحرین را نگرانی آمریکا درباره از دست دادن نفوذش در این کشور می‌دانید. خب ایا انقلابیون می‌توانند با وجود حمایت کاخ سفید از آل خلیفه، پیروز شوند؟
یک اصل کلی وجود دارد که قانون تاریخ است و آن اینست که اگر مردم اتحاد و انسجام داشته باشند، قطعا به پیروزی خواند رسید. در بحرین هم اگر منسجم باشند، در برابر آل خلیفه پیروز می‌شوند. منتهی ممکن است که مداخله نظامی شکل عریانی به خودش بگیرد و مثلاً مانند ویتنام شود. ویتنام کشور کوچکی بود که آمریکا بیش از۶۰۰هزار نیرو بردند اما در آنجا شکست خورد. یا مثلا روس‌ها در افغانستان چه کار توانستند بکنند؟ مردم می‌توانند پیروز شوند و اصلاً به بزرگی و کوچکی کشور نباید توجه کنیم بلکه به مسائل منطقه‌ای هم باید توجه شود. مثل وجود ناظر بزرگی مثل جمهوری اسلامی ایران. پس آن‌ها نمی‌توانند هر کاری با بحرین کنند. حداقل کاری که صورت می‌گیرد کمکهای سیاسی، اجتماعی است؛ بدین نحو که هر روز چهره عربستان در بین کشورهای عربی خراب‌تر می‌شود. عربستان پولدار است و به آمریکا دلگرم است و فکر می‌کند که همیشه همین گونه است اما نمی‌دانند اگر این وضعیت ادامه پیدا کند بالاخره به یک صورتی باید به واقعیت تن دهند. اتفاقاً بحرین نسبت به کشورهای دیگر از یک انسجامی برخوردار است. انقلاب آنجا به واقعیت نزدیک‌تر است و زود‌تر از کشورهای دیگر شروع کردند، حداقل در سال‌های اخیر ۲بار شورش‌های سراسری بزرگ، بحرین را گرفت. چیزی که در سایر کشورهای دیگر ظاهر نشد. اگر مقاومت کند به نتیجه خوبی در منطقه می‌رسد.
بعضی از سیاسیون داخلی معتقدند که اگر عربستان به همین روش در بحرین ادامه دهد، وظیفه جمهوری اسلامی ایران، دخالت در ماجراست. نظر شما چیست؟
خیلی سخت است جواب دادن به این موضوع. بزرگان می‌گویند جنگ نوعی سیاست است اما با وسایل دیگری. اساساً ما تا آنجایی که بشود نباید دست به مداخله فیزیکی بزنیم و از شیوه‌های دیگر استفاده کنیم. ما از لحاظ راهبردی به نفعمان نیست که وارد درگیری مسلحانه و نظامی شویم.
اگر این شیوه‌ها نتیجه‌ای در برنداشت چطور؟
باز هم نباید مداخله مستقیم نظامی کنیم. ما باید از راه‌های دیگر استفاده کنیم.
مثلاً چه راه‌هایی؟
همانطور که پشتیبان حزب الله هستیم، پشتیبان نیروهای مردمی بحرین هم هستیم و می‌توانیم تجربه عظیمی که در مسائل نظامی داریم را به آن‌ها انتقال دهیم. برای مثال گروه‌های مردمی بحرین می‌توانند در مقابل مداخله نظامی، در عربستان اخلال ایجاد کنند و چند عدد از چاههای نفتی آن‌ها را که برایشان مهم است بزنند که این امر غرب را دیوانه می‌کند. ما حتی می‌توانیم برای این کار آموزش ساخت موشک را هم به آن‌ها بدهیم. ما خیلی می‌توانیم روی نفت عربستان سرمایه گذاری کنیم که این امر باعث تغییر قیمت نفت در جهان می‌شود؛ موضوعی که برای غرب گران تمام می‌شود.
سوالی که در این میان مطرح است این است که بر فرض پیروزی انقلاب مردم بحرین، چه چیزی عاید ایران می‌شود؟
ما می‌توانیم یک دوست واقعی برای خود در خلیج فارس پیدا کنیم که حرف‌های زیادی برای آن‌ها خواهیم داشت. طبیعی است که این از لحاظ راهبردی خیلی خوب است که ما دوستان هم فکر پیدا کنیم که از لحاظ سیاسی به هم کمک می‌کنیم؛ مثلاً در نوشتن قانون اساسی و انتقال تجربیات ما در دوران ۳۰ساله بعد از انقلاب. البته آن‌ها خودشان برای خودشان تصمیم گیری می‌کنند و ما قصد مداخله در هیچ کشوری را نداریم؛ بلکه به دنبال همراهی و کمک به مردم بحرین هستیم.
در آن صورت، سرنوشت آمریکا و رژیم‌های وابسته در منطقه چه خواهد شد؟
در جزیره "جفیر" بحرین ناوگان پیجم آمریکا مستقر است و این مسلم است که آمریکا دیگر نمی‌تواند این منطقه را جمع کند. این قضیه تأثیرات دیگری را خواهد گذاشت از جمله روی قیمت جهانی نفت تأثیر خواهد گذاشت، کشورهای عربی مجبور هستند که در مقابل گرایشات اسلامی شیوه ملایم تری در نظر بگیرند که این خیلی تعیین کنند خواهد بود. به نظر من آن‌ها مجبور می‌شوند که از غرب کمی فاصله بگیرند و به کشور ما نزدیک‌تر شوند. قدرت ایران در این منطقه غیر قابل انکار است و طبعاً یک گرایش خاص نسبت به ایران در منطقه ایجاد خواهد شد. بعضی از مسائل و مشکلاتی که مطرح می‌کردند مثل جزیره‌های ایرانی کم کم به فراموشی سپرده می‌شود.
به عنوان سوال پایانی، آیا در مورد انقلاب بحرین می‌توان گفت ریشه آن از صدور انقلاب اسلامی ایران نشأت گرفته است؟
بحرین خیلی زود‌تر شروع کرد و در سال‌های اخیر هم ۲بار درگیری گسترده رخ داد. علاوه بر آن بخاطر اشتراکات فرهنگی و مذهبی ما این چنین اتفاقی افتاد. البته در کشورهای دیگر هم تأثیر انقلاب اسلامی قابل مشاهد است؛ چرا که ما از چند نظر برای آن‌ها ایفای نقش کردیم. یکی اینکه جنگ هر چند با کشورهای قدرتمند باشد اگر کشوری بخواهد می‌تواند استقلال خودش را حفظ کنند. گروه‌هایی که طرفدار ایران هستند، توانستند جلوی اسرائیل بایستند. به طور کلی کشور ما یک کشور دینی است که به آن‌ها انگیزه می‌دهد. نکته دوم پیشرفت‌های علمی و فناوری ایران است که هیچ کدام از آن کشور‌ها نتوانستند هیچ درجه‌ای از این پیشرفت را تجربه کنند. و نکته سوم اینکه ایران ثابت کرد اگر کشوری در مقابل کشورهای قدرتمند ایستادگی کند موفق می‌شود و طی این ۳۲سال کسی نتوانسته در مقابلش کاری کند.
زمان انتشار : 1390-01-01
