ماه رمضان در کشورهای مختلف با آداب و رسوم خاصی همراه است که لبنانی ها نیز در این ماه مبارک سنت های خاص خود را احیا می کنند.

رمضان در لبنان

ماه مبارك رمضان در لبنان تنوع خاصی دارد. مردم لبنان از قدیم عادت دارند كه پیش از آغاز ماه مبارك، آخرین روز ازماه شعبان را به خروج از منزل و گذراندن آن در دل طبیعت اختصاص دهند.

چیزی شبیه همان مراسم کلوخ اندازان که در شهرهای زیادی از ایران برگزار می شود.این سنت در میان لبنانی ها به "استبانه" یا "سیبانه" مشهور شده و به معنای انتظار برای مشاهده هلال ماه رمضان است. 

هر چند که این روزها استبانه در خیلی از مناطق لبنان، تبدیل به تفریحی ساده و بی هدف شده است که برای بعضی از مردم در آخرین یكشنبه پیش ازماه رمضان انجام می شود.

رویت ماه

در لبنان، هر وقت شخصی که مورد تصدیق دیگران است ماه را ببیند، به دادگاه شرعی می‌روند تا درباره مشاهده هلال ماه شهادت دهد و اگر مفتی لبنان و قاضیان شرعی از درستی شهادت او مطمئن شود، دستور اعلام آغاز ماه رمضان و شلیك گلوله توپ را صادر می‌كنند.

عادت شلیك توپ از زمان های قدیم در لبنان رواج داشت اما در برخی مراحل تاریخی و در بعضی مناطق مثل بیروت به خاطر وقوع جنگ‌های مختلف نادیده گرفته شد. اما این روزها ارتش لبنان این سنت را احیا کرده و در اولین روز از ماه مبارك رمضان و عید فطر سه توپ شلیک می کند. این البته به جز توپ هایی است که در زمان فطار و سحر شلیک می شود و تمام شهر را با این توپ ها باخبر می کند.

تاریخچه این سنت را اگر بخواهید، باید به دوران سکونت عثمانی‌ها در لبنان و برخی مناطق اسلامی برگردید. در حقیقت این عثمانی ها بودند که رسم توپ در کردن را در لبنان پایه گذاشتند و بعد این رسم جالب در سایر مناطق اسلامی هم باب شد.

مسحراتی

لبنانی ها برای بیدار شدن در سحر به توپ ارتش بسنده نمی کنند و اشخاصی را به نام "مسحراتی" مامور می کنند تا در کوچه ها بگردند و بر طبل بکوبند و با شعر خوانی، مردم را برای خوردن سحری و عبادت سحرگاه بیدار کنند.

مسحراتی ها كه لباس محلی بر تن دارند، از ساعت 2 و 3نیمه شب در کوچه ها می‌خوانند: "یا نایم وحد الدایم، یا نایموحدالله" یعنی "ای خفته! برخیز و خداوند باقی را عبادت كن" و "قوموا علی سحوركن،جای رمضان یزوركن" یعنی "برخیزید و سحری بخورید، رمضان به دیدار شما آمده".

افطار در لبنان

زمان افطار که می رسد، خیابان‌های لبنان تقریبا خالی می‌شود. آنقدر که تا یکی دو ساعت بعد از افطار به سختی می توانید رفت و آمدی را در خیابان ببینید. اما این خلوتی نزدیک افطار از نیمه شب تا سحر با رفت و آمد مردمی که به مراکز خرید و تفریح گاه ها و مساجد می روند، جبران می شود.

لبنانی‌ها، به خرما «آقای سفره» می‌گویند و جز خرما، با چیز دیگری افطار نمی کنند. بعد از آن نوبت سوپ شوربا است که گلوی روزه داران لبنانی را تازه می کند.

به طور کلی سفره لبنانی‌ها یکی از متنوع‌ترین سفره‌های جهان است و این سفره در ماه رمضان تنوع بیشتری هم پیدا می کند. مردم لبنان علاقه زیادی به پر بودن سفره، تنوع و زیبایی آن دارند و به همین دلیل، اگر سر سفره افطار یکی از لبنانی ها بنشینید، مجبورید به اصرار میزبان انواع پیش غذاها مثل تبولی، حمص، فتوش، سالاد كلم، روكا، متبل، كبه، دلمه برگ مو، سمبوسه، عرایس و فته را تست کنید.

اما این داستان تنوع فقط به خوردنی های افطار ختم نمی شود. لبنانی ها به انوعاع و اقسام نوشیدنی ها هم علاقمندند و بنابراین ممکن است با خرنوب، سوس، جلاب، آب تمبرهندی و آب لواشك از شما پذیرایی کنند!

انواع و اقسام كباب، بره و مرغ شكم پر، مغربیه، ملوخیه، صیادیه ماهی و سایر غذاهای دریایی هم در لبنان طرفداران زیادی دارند که البته بیشتر به عنوان وعده شام صرف می شوند.

تمام این ها به کنار، سر سفره لبنانی ها باید چشم به راه شیرینی‌های محلی لبنانی هم باشید که ناگفته پیداست به اندازه غذاها و نوشیدنی ها تنوع دارند. این شیرینی ها به محض جمع شدن سفره افطار صرف می شوند و معروف ترین آنها مشبك، قطایف، كنافه، كلاج، شعیبیات، المفروكه، قاروطیه وبحصالینو هستند که معمولا در ماه مبارک رمضان صرف می شوند.

در مقابل این افطاری پر و پیمان، مردم لبنان معمولا در وعده سحر غذاهای سبكی می خورند و این غذاها بیشتر شامل انواع "منقوش" می شود. منقوش غذایی است با پایه خمیر و پنیر که گاهی همراه با زیتون و ماست چكیده، تهیه می شود.

شب های رمضان در لبنان

در لبنان آیین "سهره" یا شب نشینی در شب های رمضان رواج زیادی دارد. به طوری که می توان گفت همه خانواده‌های لبنانی ساعاتی از شب را دور هم جمع می شوند و به شب نشینی می گذرانند. موضوع این شب نشینی ها هم از تفریح و تلویزیون دیدن تا ختم قرآن فامیلی متفاوت است. البته در این بین هستند کسانی که ترجیح می دهند در مسجد جمع شوند و تا زمان سحر عبادت کنند.

خیمه های رمضانی

در ماه مبارک رمضان در لبنان، خیمه‌های رمضانی رواج زیادی دارند. این خیمه ها که در محلات شهر برپا می شوند، محل برگزاری برنامه‌های متنوع شهروندی هستند که تا صبح ادامه دارند. در برخی از این خیمه ها کمک های مردمی برای نیازمندان جمع آوری می شود.

لبنانی ها با وجود تنوع دینی و مذهبی که در کشورشان دارند، ماه رمضان را به عنوان یک مناسبت ملی نگاه می کنند و به همین دلیل، حتی مسیحیان لبنانی هم در برنامه های ماه مبارک رمضان مشارکت دارند. آنها گاهی با مسلمانان سر سفرع افطار می نشینند، دوستان مسلمانشان را به افطار دعوت می کنند و در مراسم خیریه مسلمانان که به مناسبت ماه رمضان برگزار می شود،حضور دارند.

منبع: تبیان