در بحرین گرایش‌های سیاسی متعددی وجود دارد که هر یک از آنها بنا بر نزدیکی یا دوری خود از ساختار حاکم آزادی عمل بیشتر یا کمتری دارد. به عبارت بهتر تکثر احزاب در بحرین به معنای وجود آزادی در این کشور نیست و پادشاه این کشور نیز به دلیل فرمانبری از آل سعود نقش بسزایی در محدود کردن فعا

مقاله/نگاهی گذرا به احزاب سیاسی بحرین

به گزارش «شیعه نیوز» در بحرین گرایش‌های سیاسی متعددی وجود دارد که هر یک از آنها بنا بر نزدیکی یا دوری خود از ساختار حاکم آزادی عمل بیشتر یا کمتری دارد. به عبارت بهتر تکثر احزاب در بحرین به معنای وجود آزادی در این کشور نیست و پادشاه این کشور نیز به دلیل فرمانبری از آل سعود نقش بسزایی در محدود کردن فعالیت‌های سیاسی در این کشور کوچک دارد.

حزب الله بحرین

حزب الله بحرین از سال 1978 وارد فعالیت گردیده. و دولت بحرین بارها ادعا کرده است که گروهی به نام حزب الله بحرین، خواهان سرنگونی نظام‌اند. دولت بحرین مدعی شده، که این گروه 3 هزار نفری، تماماً نظامی اند و از لبنان تغذیه می شوند و مورد حمایت ایران اند. در 6 نوامبر 1989 دادگاه امنیت ملی بحرین 9 نفر از جوانان این کشور را به اتهام وابستگی به حزب الله بحرین محاکمه و به 10 سال حبس محکوم کرد. در ژوئن 1996 دولت بحرین اعلام کرد که گروهی 56 نفره از افراد و ابسته به حزب الله بحرین را دستگیر و بازداشت کرده است.

بعضی از این افراد با ظاهر شدن بر صفحه ی تلویزیون به عضویت حزب الله در بحرین و ارتباط با ایران اعتراف کردند. دولت ایران این ادعا را به شدت رد کرد. حزب الله لبنان از وجود چنین گروهی اظهار بی اطلاعی و هرگونه ارتباط با آن را رد نمود.

در سال 1997 شاهد بیشترین محاکمه‌های مخالفان در بحرین بودیم. در این سال 81 نفر محاکمه شدند؛ 59 نفر حضوری و 22 نفر غیابی، اکثر این افراد به 5 تا 15 سال محکوم شدند. 23 نفر آنان تبرئه شدند.

در آوریل 1997 دولت کویت اعلام کرد تعدادی از اتباع دولت بحرین را به اتهام عضویت در «حزب الله خلیج» بازداشت کرده است. روزنامه‌ الایام نیز در دوم آوریل نوشت که این افراد از اعضای حزب الله خلیج اند و متعلق به سامان شیعی‌اند که از طرف ایران حمایت می‌شود. از این افراد نوارهای ویدئویی و بیانیه‌هایی بر ضد حکومت های عرب به دست آمده بود.

حرکت هسته‌های انقلابی

حرکت هسته‌های انقلابی، از جمله حرکت‌های سری و زیرزمینی شیعی بحرین بود که پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و تحت تأثیر آن در بحرین تشکیل شد. در ژانویه ی 1981 حکومت دولت بحرین یکی از عالمان دینی به نام شیخ ناصر الحداد و در حدود 20 نفر از جوانان بحرینی را به اتهام اقدام علیه امنیت ملی بازداشت کرد. این افراد، متهم بودند که در تشکیلات الخلایا الثوریه به رهبری شیخ ناصر الحداد عضویت داشته‌اند. در دهم آوریل طی محاکمه ای شیخ ناصر الحداد به هفت سال و بقیه ی افراد به یک تا چهار سال حبس محکوم شدند.

حرکت اسلامی انصار الشهدا

حرکت اسلامی انصار الشهدا، حرکتی مخفی و سری بود که در اوایل دهه 1980 و تحت تأثیر انقلاب اسلامی به وجود آمد. رهبری این تشکل بر عهده‌ شیخ جمال علی العصفور بود. این گروه را دولت نیز کشف کرد. شیخ عصفور نیز در سال 1980 دستگیر شد و تا سال 1981 در بازداشت به سر می‌برد که در همین سال و در بازداشت ظاهراً بر اثر مسموم شدن از دنیا رفت.

حزب الدعوة

تشکل حزب الدعوة در سال 1965 و تحت تأثیر حزب الدعوه عراق به وجود آمد و خواستار حل مسأله ی فلسطین شد. این حزب، ریشه در جمعیت بیدارگر اسلامی دارد. در سال 1983 اعضای این گروه، تحت تعقیب قرار گرفتند و در اوایل سال 1984، 50 نفر به اتهام عضویت در این تشکل دستگیر و طی محاکمه ای در 24 دسامبر به یک تا هفت سال حبس محکوم شدند.

حزب بعث

حزب بعث در دهه 1970 از جبهه ی مردمی برای آزادی عمان و خلیج فارس منشعب شد و خواهان جامعه ی غیر استعمارگر و مساوات طلب بود. این گروه را بغداد حمایت می‌کرد و به طور عمده، از افراد روشنفکر تشکیل شده بود. حزب بعث هیچ گونه همکاری با جبهه ی آزادی بخش ملی بحرین نداشت. حزب بعث از این که جزئی از مخالفان باشد، دست کشید، زیرا با توجه به اعضای اندک خود، پیوستن به دستگاه حکومتی و استخدام در موقعیت‌های عالی شغلی را بر مخالفت و پایبندی به اصول ترجیح داد.

جنبش اتحادیه‌ کارگری

جنبش اتحادیه ی کارگری در درگیری‌های دهه‌ 1950 نقش مهمی را بازی کرد. به طور کلی، از لحظه‌ای که در بحرین طبقه‌ کارگر و کارمند به وجود آمد، یعنی از زمان اکتشاف نفت و تشکیل شرکت نفت از یک سو و اصلاحات اداری بلگریو و استخدام مردم در بخش‌های اداری، از سوی دیگر، جنبش کارگری نیز فعال بوده است. تا امروز هم به خاطر مشکلاتی چون بیکاری، دستمزد پایین، عدم امنیت شغلی و فقدان یا نارسا بودن قانون کار، این جنش در ناآرامی‌ها دست دارد. حربه‌ اصلی جنبش اتحادیه‌ کارگری، راهپیمایی‌ها و به ویژه اعتصاب‌ها است.

حرکت ستمدیدگان بحرین

حرکت ستمدیدگان بحرین در دسامبر 1994 و پس از بازداشت شیخ علی سلمان ایجاد شد و در حوادث خونین سال های 1944 تا 1997 بیانیه های زیادی صادر کرد. این تشکل کاملاً مخالف استمرار حکومت آل خلیفه است و استبداد داخلی را هدف مبارزات خود قرار داده است. اما به دلیل نداشتن برنامه و سازمان منسجم، راه به جایی نبرده و نتوانسته است اقدام مؤثری در مسیرهای جنبش‌های سیاسی-اجتماعی بحرین صورت دهد.

حرکت ملی دانشجویان

در سال 1970 هیئت اتحاد ملی دانشجویان بحرین، تأسیس شد. این تشکل را دانشجویان بحرینی مقیم کشورهایی چون سوریه، عراق، لبنان، مصر و... به وجود آوردند و هدف آن، ایجاد هماهنگی میان دانشجویان خارج و داخل در جهت استمرار حرکت دموکراتیک مردم بحرین بود. حرکت موازی دیگری که دارای صبغه دانشجویی امت و در سال های اخیر، فعالیت نسبتاً زیادی داشته، حرکة الطلبة البحرین الجامعیین است. این گروه با صدور بیانیه‌ها و اطلاعیه‌های خود، حرکت مردمی بحرین را همراهی و حمایت کرده است. تجمع اتحادیه ی ملی دانشجویان در بحرین ممنوع است. حتی کمیته‌های دانشجویی ساخته ی خود دولت نیز از برپایی تجمعات منع شده اند. با وجود این، دانشجویان تجمعات زیادی داشته‌اند. کسانی که با این تجمعات همکاری داشته اند، از دانشگاه اخراج یا از مقام خود عزل شده اند. دکتر علی فخرو، دکتر منیره فخرو و دکتر ابراهیم هاشمی، رئیس دانشگاه بحرین، از این دسته افرادند که به دلیل شرکت در تجمعات و حرکت مردمی، از مقام خود برکنار شده‌اند. در حال حاضر نیز تعدادی از دانشجویان و دانش‌آموزان در بازداشت به سر می‌برند.

جنبش زنان بحرین

زنان در حرکت های مردمی سابق بحرین، نقش زیادی نداشتند. حداکثر فعالیت آنان، شرکت در راهپیمایی ها بود. طی حوادث سال های 1952-1956 زنان بحرینی کم کم فعالیت های خود را گسترش دادند. که از جمله ی آن ها نوشتن مطلب در مطبوعات و شرکت در اعتصابات دانشجویی و نیز راهپیمایی ها بود و مهم‌ترین فعالیت آنان عضویت در هیأت عالی اجرایی (اتحاد ملی) در سال 1955 به شمار می‌رود. این امر به بالا رفتن تعداد زنان با سواد و برگشت تعداد زیادی از زنان دانشجو از دانشگاه های خارجی و پیوستن آنان به گروه‌ها و احزاب سیاسی ارتباط پیدا می کرد. نخستین جمعیتی که زنان در منطقه ‌خلیج فارس تشکیل دادند، نهضت دختران بحرین بود که در سال 1995 شکل گرفت.

در دهه ی 1970 با توجه به تشکیل مجلس ملی و ممنوعیت نمایندگی زنان و دختران در آن، زنان بحرینی طومارهای زیادی را برای امیر نوشتند که طی آن ها خواستار مشارکت سیاسی و اعطای حق نمایندگی به آنان شدند. حکومت به شدت با امضا کنندگان این طومار برخورد کرد و همه آن ها را وادار به عذرخواهی و اظهار ندامت از این اقدام کرد.

حرکت دفاع از حقوق بشر

سازمان غیر دولتی حقوق بشر بحرین در سال 1989 تأسیس شد و از جمله سازمان های مخالف دولت به حساب می‌آید. تلاش این سازمان افشای موارد نقض حقوق بشر دولت بحرین و تلاش برای برقراری دموکراسی است. مقر «سازمان حقوق بشر بحرین» دانمارک است.

سازمان دیگر، «کمیته ی دفاع از حقوق بشر بحرین» است که مقر آن نیز در دانمارک است. این دو سازمان، ضمن صدور بیانیه‌ها و کارنامه‌ سالانه اوضاع حقوق بشر در بحرین، از حرکت دموکراتیک مردم حمایت و اقدامات دولت را محکوم و حمایت‌های بین المللی را برای جنبش‌های مردمی بحرین جلب کرده‌اند.

زمان انتشار : 1390-02-03