مها ملوح هنرمند سعودی با سماجتی سنجیده در راه هنری‌اش گام برمی‌دارد. تولید می‌کند و در سراسر جهان عرضه می‌کند، اما اجازه می‌دهد کارها از خودشان بگویند.
مها ملوح سعودی؛ میان معلقات و سینی‌های نان
به گزارش الأمه:
اعتراف می‌کند کمتر در رسانه‌ها ظاهر می‌شود. اوایل ماه نوامبر، زمان افتتاح نمایشگاهش در مرکز هنری جمیل در دبی دیدار کردم، زمان نمایش برجسته‌اش در مرکز و در «سالن هنرمندان».
نمایش ملوح شامل آثار معروفی بود که در محافل هنری جهان به نام او به عنوان هنرمند سعودی ثبت شده است.
مجموعه مشهور «غذای فکر» که ملوح در آن از نوارهای کاست سخنرانی‌ها موعظه‌ای استفاده کرده که در دهه هشتاد در جامعه سعودی و عربی به وفور وجود داشتند.
ملوح آنها از آنها برای معرفی مرحله‌ای که دل و عقل بسیاری را شکل داد و اغلب بر مسیر زندگی آنها اثر منفی گذاشت، استفاده کرد.
در مرکز جمیل همچنین «معلقات» را به نمایش گذاشته است. اثری مرکب از صدها «دیگ» آشپزی در اندازه‌های متفاوت که روی همه دیوار نمایشگاه منظم نشسته‌اند.
این بخش نقطه جذابی برای بازدیدکنندگان ایجاد کرده با زیبایی، مضمون و الهام‌های خانگی و خانوادگی مرتبط به خاطرات همه جامعه.
فرصتی دست داد و با ملوح در باره آثاری که به نمایش گذاشته گفت‌وگو کنم.
از شروع کارش و نمایشگاه‌هایی که در سعودی یا اروپا شرکت کرده، نمایش آثارش در بیینال ونیز به عنوان اولین زن هنرمند سعودی که دعوتی از سوی مدیریت بیینال دریافت کرد تا در کنار هنرمندانی از سراسر جهان شرکت کند.
معلقات و دیگ‌های آشپزی
از نمایشگاهش در مرکز هنری جمیل شروع کردیم، درباره «معلقات» صحبت کردیم.
چه رابطه‌ای میان دیگ‌های آشپزی و معلقات شعری دوره جاهلی وجود دارد؟ سئوالی که در تمام مدت گفت‌وگو ذهن را به خود مشغول کرد هرچند با احساسات زیادی که اثر برمی‌انگیخت درهم می‌آمیخت.
اول از همه عرضه دیگ‌ها دراینجا با دفعات قبل تفاوت دارد، خواه در جده یا گالری ساچی در لندن یا وین. اینجا دیگ‌ها مساحت کامل دیوار قوس‌داری را گرفته‌اند. احساس کردم من میان دیگ‌های فلزی احاطه شده‌ام؛ دیگ‌هایی که ته‌شان را سیاهی دود آتش اجاق پوشانده بود. اما با خاطرات دوران کودکی و غذاهای نهار و شامی که در اعیاد، عروسی‌ها و عزا پخته شده‌اند. تصاویری که همدیگر را عقب می‌زنند از زنانی که سرگرم آشپزی‌اند در خانه‌هایشان. یا مردانی که در سفرهای صحرایی غذا آماده می‌کنند یا تصاویر اجتماعی گذشته و حال سعودی.
با لبخندی آرام می‌گوید که تأثیرات مختلفی که این اثر به جا می‌گذارد همان مسئله‌ای است که قبل از هر چیز برای او مهم است و می‌افزاید: «این برای من مهم‌ترین چیزاست. هنر هر کسی را به یاد چیز مشخصی می‌اندازد یا مرحله‌ای خاص از زندگی‌اش. برخی بازدیدکنندگان از کشورهند به من گفتند، وقتی ته دیگ‌ها دیدند نوشته شده (ساخت هند) احساس نزدیکی به آنها یافتند. وقتی هنر احساس مردم را قلقلک می‌دهد، واکنش‌ها برای من بیشترین اهمیت را می‌یابند» و با اختلاف نسل‌ها و مشرب‌ها و کشورها واکنش‌ها متفاوت بودند و هرکدام دارای معنایی.
می‌گوید مادرش را سال ۲۰۱۳ برای دیدن اثر در نمایشگاه در جده با خود برد و خیلی واضح از آن متأثر شد.
از مسائل چشم‌گیر در آثار ملوح عناصر تشکیل دهنده آنهاست. آنها همیشه بخش‌هایی از زندگی روزمره‌اند. تکه‌هایی که براو اثر گذاشته‌اند یا نقش مهمی در زندگی‌اش بازی کرده‌اند. اینجا در نمایشگاه بیش از یک تصویر از این می‌بینیم. در کنار دیگ‌ها، «برج‌هایی» ساخته از ظرف‌های فلزی قرار دارند که در غذا خوردن در خانه‌ها کاربرد داشته‌اند. نوارهای کاستی که نگه‌داشته، همچنانکه تکه‌های دیگری را حفظ کرده که به این یا آن شکل وارد زندگی‌اش شده‌اند.
از او درباره علت این کار می‌پرسم: «درکارهایت همیشه از چیزهایی حیاتی استفاده می‌کنی که به گذشته ارتباط دارند، دیگ و بشقاب و درها و کاست‌ها. همه مربوط به گذشته‌اند و بر امروز تأثیر دارند». می‌گوید: «همه هنرم از زندگی روزمره‌ام بهره می‌برد. من دوست دارم توی کشور بچرخم(وسط شهر قدیم) توی ریاض یا جده. دائم به سمساری‌های سربزنم و بازارهای محلی. جذب چیزهایی می‌شوم که به شکل بزرگی از زندگی ما حذف شده‌اند و چیزی جایگزین‌شان نکردیم که ساخته ما باشد و ما را معرفی کند…»
ولی چرا بر این اثر نام «معلقات» گذاشتی؟ توضیح می‌دهد: «پژوهشی درباره معلقات و مکان‌هایی که در نجد وجود داشت و شعرا در سروده‌هایشان یادی از آنها کرده بودند، داشتم. کسانی که در قصایدشان نامی از کوه‌های سیاه گفته بودند. این دیگ‌ها مرا به یاد آن کوه‌ها می‌انداخت. احساس کردم داستان‌هایی از جامعه می‌گویند، خواه داستان‌ها از بدویان بادیه باشند یا در خانه. در مجالس پخت و پز مردان نقل می‌شدند. دیدم دیگ‌ها خیلی گویا هستند. برای همین آنها را اینگونه آویزان کنم».
منبع: شرق الاوسط
