يك نشريه آمريكايي اذعان كرد كه سياست‌هاي خارجي دوران مبارك در مصر در حال فروپاشي است و مصر ديگر عروسك خيمه‌شب‌بازي آمريكا، اروپا و رژيم صهيونيستي نخواهد بود.

گزارش /تایم: مصر دیگر عروسک خیمه‌شب‌بازی غرب نیست

هفته‌نامه آمريكايي تايم در گزارشي به قلم "ابيگيل هاسلونر " (Abigail Hauslohner)، تحليلگر مسائل خاورميانه كه در قاهره مقيم است، به بررسي چرخش سياسي مصر به سوي ايران پرداخت و نوشت: گزارش‌ها در خصوص آب شدن يخ روابط مصر و ايران سر و صداي فراواني را در مصر و همسايه‌اش يعني رژيم صهيونيستي ايجاد كرده است. در واقع، از آنجا كه مصري‌ها پس از سرنگوني حسني مبارك در حال اتخاذ سياست‌هاي جديد خود هستند، به نظر مي‌رسد كه سياست خارجي اين كشور نيز دچار تغييراتي شود. "گري سيك "، (Gary Sick)، كارشناس آمريكايي امور خليج فارس در دانشگاه كلمبيا و عضو شوراي امنيت ملي آمريكا در دوران سه رئيس‌جمهور اين كشور مي‌گويد: "اگر به 20 سال گذشته بنگريم، متوجه مي‌شويم كه مصر قادر نبوده است كه هيچ نقش جدي در عرصه سياست خارجي ايفا كند. " در واقع دهه‌ها بود كه مصر تنها به عنوان پياده‌كننده سياست‌هاي خارجي متحد خود يعني آمريكا عمل مي‌كرد؛ اما به عقيده گري سيك، اين روند تغيير خواهد كرد.

* آمريكا بايد به تغيير سياست خارجي در كشورهاي عربي عادت كند

بسياري از كشورهايي كه اكنون رهبران جديد به خود مي‌بينند، روابط خارجي خود را مورد بازبيني قرار خواهند داد و اين امري است كه آمريكا مجبور است به آن عادت كند.

براي رهبران و سياستمداران جديد مصر كه پس از انقلاب بر روي كار آمده‌اند، اتخاذ سياست خارجي جديد يعني از هم پاشيدن آنچه مبارك بر آن ايستاده بود! "به شكل واضح، مصر ديگر در برابر آمريكا، اروپا و رژيم صهيونيستي يك عروسك خيمه شب‌بازي نخواهد بود. " "كمال حبيب "، يك سياستمدار سلفي مصري كه قريب به يك دهه از عمر خود را در دوران حسني مبارك در زندان سپري كرده بود، در اين خصوص مي‌گويد: "بياييد آن‌گونه كه مي‌خواهيم غذا بخوريم و آن‌گونه كه مي‌خواهيم لباس بپوشيم. بياييد خود را آن‌گونه كه مي‌خواهيم شكل دهيم. ما ديگر نمي‌خواهيم روابط آمريكا با مبارك را تجديد كنيم. "

آنچه حبيب مي‌گويد، تنها برگرفته از ديدگاه‌هاي خاص سلفي وي نيست. بسياري از مصري‌ها نيز همچون حبيب خواستار نو شدن مواضع سياسي كشورشان در مواردي همچون مسئله كشور فلسطين، كمك به رژيم صهيونيستي در محاصره نوار غزه و قطع روابط سياسي با ايران هستند كه دهه‌هاست ادامه دارد.

بنابراين گزارش، اوايل ماه جاري ميلادي (آوريل)، "نبيل العربي "، وزير خارجه جديد مصر خواستار عادي‌سازي روابط مصر با ايران شد. قطع روابط ايران و مصر در پي انعقاد قرارداد كمپ‌ديويد و پيروزي انقلاب اسلامي ايران كه هر در سال 1979 ميلادي واقع شدند، رخ داد. اخيرا نيز گزارش‌هايي مبني بر انتصاب سفير ايران در مصر منتشر شد كه به گمانه‌زني‌ها در خصوص آينده روابط ايران و مصر دامن زد. البته هر دو كشور بعدا وقوع چنين انتصابي را رد كردند اما رسانه‌هاي دولتي مصر خبر دادند كه از وزير خارجه ايران براي ديدار از قاهره دعوت شده است. سپس، پرس تي‌وي، رسانه دولتي ايران نيز گزارش داد كه آژانس‌هاي جهانگردي ايراني با طرف مصري قراردادهايي را در خصوص تسهيل توريسم بين دو كشور امضا كرده‌اند.

*زنگ خطر در اردوگاه سياسي غرب به صدا درآمده است

به نوشته مقاله‌نويس تايم، اين گرم شدن روابط ميان ايران و مصر، زنگ‌خطر را براي سياست‌گذاران غربي و كابينه رژيم صهيونيستي به صدا درآورده است. در حالت حداقلي، براي كساني كه قصد داشتند با طرح اتهام تلاش ايران براي دست‌يابي به سلاح هسته‌اي اين كشور را منزوي كنند، اين نشانه‌ها به‌هيچ‌وجه نشانه‌هاي مثبتي نيست.

هاسلونر با وجود اذعان فوق مي‌نويسد: اما اين نشانه‌ها به آن بدي هم كه آمريكا، اروپا و برخي كشورهاي خاورميانه فكر مي‌كنند، نيست! برخي كشورهاي عربي نظير عمان و قطر كه روابط خود را با ايران عادي كرده‌اند، در بسياري از موارد توانسته‌اند بين ايران و دشمنان غربيش نقش يك واسطه را بازي كنند. حتي ديده شد كه كشورهاي تركيه و برزيل توانستند در عين شكست تلاش‌هاي كشورهاي غربي به يك موافقتنامه هسته‌اي با ايران دست پيدا كنند، هرچند كه كشورهاي غربي به بهانه آنكه تفاهم‌نامه مزبور نمي‌تواند خواسته‌هاي سازمان ملل را برآورده كند، آن را ناديده گرفتند. اما با وجود آنكه آمريكايي‌ها از اينكه در اين موافقتنامه نقشي نداشته‌اند، ناراحت بودند، گري سيك بر اين باور است كه "وجود يك واسطه باارزش بين ايران و ايالت متحده، مفيد است. "

با اين حال به نظر نمي‌رسد كه مصر بخواهد در اين مرحله نقش يك واسطه را در اين بين بازي كند، بلكه آنچه بيشتر محتمل است اين است كه رهبران مصري در حال شكل دادن سياستي مستقل از اروپا و آمريكا باشند.

* نقش مصر، تركيه و ايران در خاورميانه جديد از منظر گري سيك

از آنجا كه مصر به دنبال احياي موقعيت از دست رفته خود در دهه‌هاي 50 و 60 ميلادي، يعني دوران رهبري ملي‌گرايي عربي در منطقه است، به نظر نمي‌رسد كه به بهترين دوست ايران تبديل شود. به گفته سيك، "خاورميانه جديد ممكن است با همان سه كشوري تعريف شود كه در گذشته نيز در آن نقش مهمي ايفا مي‌كردند، يعني مصر، تركيه و ايران. اما من فكر نمي‌كنم كه اين سه كشور به متحديني براي يكديگر بدل شوند. حتي ممكن است كه اين سه كشور در بسياري از موارد به رقابت با يكديگر بپردازند. "

به باور مقاله‌نويس تايم، يكي از موارد احتمالي اين رقابت، سوءظن كهنه‌اي است كه نسبت به حكومت شيعه ايران و تلاش آن براي صدور انقلاب اسلامي وجود دارد. اكثريت مسلمانان خاورميانه سني مذهب‌اند و برخي از محافظه‌كاران سني‌مذهب، شيعيان را كه اكثريت جامعه ايران را تشكيل مي‌دهند، رافضي مي‌خوانند. روي كار آمدن يك حكومت شيعي در عراق ساير كشورهاي عربي را به خشم آورده و مصري كه بخواهد با ايران دوستي كند، طبعا تحت فشار متحدين عرب خود نظير عربستان سعودي خواهد بود. تحليلگران منطقه‌اي همچنين بر اين باورند كه اعراب اصولا تمايل دارند كه در خصوص نفوذ ايران و بيم از آن اغراق كنند. گري سيك در اين خصوص مي‌گويد: "روزهاي واقعي صدور انقلاب ايران تقريبا در سال 1982 پايان يافته است. " با اين حال، از نظر رواني، اين مسئله همچنان مي‌تواند مانعي بر سر راه عادي‌سازي روابط ايران و مصر باشد.

* نظاميان حاكم بر مصر همچنان دل در گرو سياست‌هاي مبارك دارند

بنابر گزارش فوق، در همين شرايط، بهتر است به اين نكته نيز توجه شود كه در دوران پس از مبارك، قدرت در مصر در واقع در اختيار چه كساني بوده است؟ هر چند كه انقلابيون مصري براي تغيير سياست‌هاي دوران مبارك آماده مي‌شوند اما به نظر مي‌رسد نظامياني كه موقتا در مصر بر سر قدرت هستند، چندان تمايلي به تغيير اين سياست‌ها نداشته باشند. هرچند كه "عمر سليمان "، نفر دوم حكومت مبارك كه با سياست‌هاي ضدايراني شناخته مي‌شد از قدرت بركنار شده است اما بر جاي وي "مراد موافي " نشسته است كه رييس سابق سازمان اطلاعات نظامي مصر است و فرماندار سيناي شمالي بوده و مواضع سختي را عليه نوار غزه و گروه حماس داشته است. يك ديپلمات غربي در قاهره در اين خصوص مدعي است: "من به درستي نمي‌دانم كه سياست موافي چيست اما فكر مي‌كنم كه وي ديدگاه خوبي نسبت به خطراتي كه مصر را تهديد مي‌كنند دارد! من فكر مي‌كنم كه وي نسبت به اهداف ايران در منطقه، نه فقط در خصوص مسائل هسته‌اي بلكه حتي در خصوص حماس و حزب‌الله نيز نگران است. لذا مصري‌ها هنوز حساسيت خود را در اين خصوص از دست نداده‌اند. "

در پايان اين گزارش مي خوانيم: ممكن است كه ايران نسبت به داشتن متحدي جديد در منطقه تمايل داشته باشد و سفير نيز بين دو كشور تبادل شود. اما به نظر مي‌رسد كه مصر در اين مسير با احتياط گام بردارد. ديپلمات غربي فوق‌الذكر با اشاره به اينكه مواضع جديد مصر در قبال ايران چندان خطرناك نيست، مي‌گويد: "به من گفته شده است كه دولت مصر قصد ندارد كه در مرحله فعلي دست به تغييرات اساسي در روابط با ايران بزند. من فكر مي‌كنم كه نهادهاي امنيتي مصر در اين خصوص هنوز نگراني هايي داشته باشند. "

زمان انتشار : 1390-01-01