محمد محمود ابو المعالی در کتاب «التنافس بین القاعده و تنظیم الدوله فی الساحل و الصحراء» به مقایسه دو گروه تکفیری داعش و القاعده در منطقه شمال آفریقا پرداخته است.
مقایسه دو گروه تکفیری القاعده و داعش در شمال آفریقا
به گزارش الأمه:
محمد محمود ابو المعالی نویسنده و پژوهشگر اهل موریتانی است. او در کتاب «التنافس بین القاعده و تنظیم الدوله فی الساحل و الصحراء» به مقایسه دو گروه تکفیری القاعده و داعش در منطقه شمال آفریقا و ساحل دریای مدیترانه پرداخته است. این کتاب در سال ۱۰۱۷ توسط مرکز الجزیره للدراسات (در قطر) با همکاری یک ناشر لبنانی با نام الدار العربیه للعلوم ناشرون، در ۲۵۴ صفحه در دوحه منتشر شده است.
«التنافس بین القاعده و تنظیم الدوله فی الساحل و الصحراء» نخستین پژوهش در این موضوع خاص است. اختلافات موجود بین دو گروه تکفیری القاعده و داعش و گروه‌های وابسته به آنها در منطقه شمال آفریقا و ساحل دریای مدیترانه در این کتاب به خوبی مشخص شده است.
نویسنده این کتاب از نزدیک با این گروه‌ها در ارتباط بوده و با بسیاری از رهبرانشان مانند المختار بالمختار رهبر گروه تروریستی «الملثمون» که بارها کشته شدنش از سوی دولت الجزایر در برخی از عملیات تروریستی بر علیه نیروهای الجزایری اعلام شده اما مدتی بعد با گروه تروریستی دیگر به صحنه باز می‌گشت، مصاحبه‌های اختصاصی انجام داده است.
محمد محمود ابو المعالی حتی در صفحه ۲۰۸ این کتاب نوشته است که مورد اعتماد برخی از رهبران گروه‌های تروریستی مانند مسئول اطلاع رسانی گروه تروریستی «انصار الدین» نیز بود.
خلاصه‌ای از محتوای کتاب
پس از تشکیل گروه تروریستی داعش در عراق و سوریه، بین این گروه و القاعده برای رهبری گروه‌های تروریستی موجود در منطقه مغرب عربی و شمال آفریقا اختلاف افتاد، بنابراین دو گروه تروریستی «تنظیم الدوله الاسلامیه» که در کشورهای لیبی، تونس، الجزایر و صحرای بزرگ باختری حضور داشت و گروه تروریستی «القاعده ببلاد المغرب الاسلامی» اعلام موجودیت کردند که اولی با ابوبکر البغدادی بیعت کرده بود و دیگری از ایمن الظواهری جانشین بن لادن و رهبر القاعده دستور می‌گرفت.
نویسنده در کتاب «التنافس بین القاعده و تنظیم الدوله فی الساحل و الصحراء» ابتدا تعریف مشخصی از دو گروه تروریستی موجود در این منطقه بیان کرده و روابط آنها و هماوردی‌هایشان را با بیان شواهد زمانی و مکانی و افرادی که این حوادث را بوجود آورده‌اند، تشریح می‌کند.به عنوان مثال مثلاً هنگامی که جنبش انصار الدین به رهبری ایاد أغ أغالیشهر «اجلهوک» در کشور مالی را به تصرف در آورد، ابتدا «جنبش میهنی ازادیبخش أزواد» ادعا کرد که شهر را این جنبش ملی به تصرف خود در آورده است اما بلافاصله جنبش انصار الدین توسط جلیبیب سخنگوی خود این ادعا را رد و اعلام کرد که این شهر به دست رزمندگان انصارالدین سقوط کرده است؛ و این یک نمونه از اختلافاتی که بین جنبش‌های تکفیری و تروریستی در آن زمان وجود داشت. (به نقل از صص ۲۰۸ و ۲۰۹ کتاب)
همچنین نویسنده در این کتاب به اختلافات بوجود آمده بین رهبران یک جنبش، پس از به دست آوردن موفقیت نسبی در صحنه نبرد، نیز پرداخته است مثلاً هنگامی که جماعت «التوحید و الجهاد فی غرب آفریقیا» بر شهر «غاوا» مرکز منطقه ازواد در کشور مالی، استیلا یافت، در همان هفته‌های اول اختلافی بین دو نفر از رهبران این جماعت (یعنی سلطان ولد بادی و پسر عمویش احمد ولد عامر) رخ داد که ولد بادی پسر عمویش را متهم کرد که او از این جماعت برای مبارزه با کشورهای مجاور و همه جهان سو استفاده می‌کند و خود معتقد بود که این جماعت باید فقط برای ترویج اندیشه سلفی در قبایل منطقه تلاش کند.
نویسنده در پایان نتیجه می‌گیرد که دو گروه تروریستی داعش و القاعده، اختلافات خود را به مغرب عربی آوردند و این اختلافات در برخی مناطق به درجه جنگ بین دو طرف رسید مانند درگیری‌هایی که در شهر درنه در شرق لیبی بین نیروهای القاعده و داعش روی داد.
درباره نویسنده
محمد محمود ابو المعالی اهل کشور موریتانی است. از دیگر تالیفات او می‌توان به «القاعده و حلفاؤها فی ازواد: النشأةو أسرار التوسع» اشاره کرد.
محمد محمود ابوالمعالی نخستین کسی است که با المختار بالمختار مؤسس القاعده در بلاد المغرب الاسلامی و یحیی ابوالهمام امیر آن مصاحبه اختصاصی انجام داده است. او در سال ۲۰۱۴ م به عنوان رئیس اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های خصوصی در موریتانی انتخاب شد. پیش از آن نیز در سال ۲۰۱۳ دبیرکلی سندیکای مطبوعات موریتانی را پذیرفت.
ابوالمعالی همچنین عضو بسیاری از مؤسسات مطبوعاتی عربی و بین المللی و مشاور برخی از مراکز مطالعات در جهان عرب و اروپاست.
منبع: مهر
