«جهان نبویتویسرکانی» آهنگساز ایرانی مقیم اتریش چهارشنبهشب گذشته در پایان اجرای کنسرت موسیقی تحت عنوان «واقعیت یک شایعه معتبر» که در یکی از سالنهای شهر وین برگزار شد، پرچم فلسطین را در حمایت از مردم این کشور به نمایش درآورد.
گزارشی به بهانه اقدام تازه موزیسین ایرانی مقیم اتریش در حمایت از مردم فلسطین
در روزهای برگزاری جامجهانی 2014 بود که یک پوستر متفاوت طراحی شد؛ پوستری که آن روزها در سطح جهان فراگیر شد. تصویر مربوط به یک کارتونیست خوشذوق بود که در آن شعلههای بمبهای فرود آمده را تشبیه به کاپ جامجهانی کرده و در کنار آن نوشته بود: «جام جنگ». این طرح که به سرعت در شبکههای اجتماعی دست به دست شد و واکنشهای فراوانی را نیز به همراه داشت. در روزهایی که فوتبال و غوغای خبریاش به رژیم صهیونیستی کمک کرده بود به جنایات بیشتری علیه مردم فلسطین دست بزند، این طرح هنری به یک یادگاری تلخ از جامجهانی 2014 تبدیل شد. آنجا که شاید زبان فوتبال علیه دشمن، رسا نبود، این طرح، هنر علیه دشمن را جهانی کرد. شاید در نتیجه همین کار هنری بود که واکنشها به کشتار در غزه میان خود هنرمندان و حتی فوتبالیستهای درگیر جامجهانی شدت یافت؛ مسعود اوزیل، بازیکن مسلمان تیمملی آلمان پس از قهرمانی در جامجهانی پاداش 600 هزار دلاری خود را به کودکان غزه اهدا کرد و بازیکنان تیمملی الجزایر به عنوان تنها نماینده اعراب در جامجهانی برزیل پاداش اهدایی خود را برای حضور در مرحله یک هشتم نهایی جامجهانی به مردم غزه دادند و هنگام ورود به الجزایر و استقبال هموطنانشان از آنها پرچمهای فلسطین را در دست داشتند. حتی چفیه که نماد مبارزاتی مردم فلسطین است روی دوش جانلوئیجی بوفون رفت تا همراهی با مردم فلسطین جنبه عمومیتری پیدا کند.
***
* مبارزه علیه صهیونیسم، زندهتر از همیشه
شاید هیچ مسألهای در جهان معاصر و قرن اخیر نتوان یافت که به اندازه مسأله فلسطین روشنفکران و ناظران بینالمللی را به خود حساس کرده باشد. دفاع از فلسطین حالا به روزمرهترین و در عین حال مهمترین کنش فعالان مدنی در دنیا تبدیل شده است. گروههایی از میان مردم و روشنفکران و بدون کمترین حمایت از سوی نهادهای دولتیشان، درباره فلسطین حساس شدهاند و به این جنبش انسانی چنان پویایی بخشیدهاند که حالا یکی از سرزندهترین حرکتهای علیه ظلم در دنیاست. جنبشهای ضدرژیم صهیونیستی در دنیا چنان ظهور و بروزی دارند که این سوال را در ذهن برخی ناظران دوباره پررنگ میکند: آیا فقط ما هستیم که برای دفاع از فلسطین هزینه میکنیم و هزینه میدهیم؟ طبیعتا پاسخ این سوال یک «نه» بزرگ است، چرا که اساسا مسأله فلسطین پیش از هر وجه دیگری، جنبه انسانی دارد و از این منظر است که میبینیم روشنفکران، هنرمندان و چهرههای سرشناس مستقل، گاه و بیگاه درباره این مسأله واکنش نشان میدهند.
* اعتراض موسیقایی
در تازهترین این واکنشها، «جهان نبویتویسرکانی» آهنگساز ایرانی مقیم اتریش چهارشنبهشب گذشته در پایان اجرای کنسرت موسیقی تحت عنوان «واقعیت یک شایعه معتبر» که در یکی از سالنهای شهر وین برگزار شد، پرچم فلسطین را در حمایت از مردم این کشور به نمایش درآورد. تویسرکانی آهنگسازی این کنسرت را بر عهده داشت و پس از به نمایش درآوردن پرچم فلسطین خطاب به حاضران گفت: امروز میخواهم درباره مسأله فراموششدهای با شما سخن بگویم، از واقعیتی که فراموش شده است، از ملتی که از خانه رانده شدهاند. نبویتویسرکانی که دانشآموخته رشته پیانو، رهبری و آموزشهای هارمونیک است، از سال 1960 و پس از اخراج از سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران به جرم سیاسی، به اتریش مهاجرت کرد و از سال 1965 تا 1975 نزد اساتید برجسته موسیقی اتریشی نظیر «آلفرد اوهل»، «پل کونت» و «دیتر کافمن» موسیقی و هنر را آموخت و از آن هنگام به عنوان آهنگساز در حوزههای مختلف دانشگاهی و هنرستانهای موسیقی وین مشغول آهنگسازی و تدریس است. واکنش نبویتویسرکانی نه اولین صدای اعتراض بود و نه آخرینش. چه روشنفکران داخلی خوششان بیاید چه نیاید، حمایت از مسأله فلسطین به شکل فزایندهای رو به گسترش است و جنبشهای ضدصهیونیسم و تحریم اسرائیل در این زمینه بسیار فعال هستند و توانستهاند بر جریانهای هنری نیز اثرگذار باشند. اتفاقی که سال گذشته در جریان تحریم و انصراف هنرمندان مطرح از حضور در جشنواره موسیقی اسرائیل روی داد شاهدی بر این گزاره است. این اتفاق موجب خشم مقامات اسرائیلی شد. نزدیک به ۲۰ هنرمند از جمله «لانا دلری» آهنگساز و خواننده آمریکایی از شرکت در جشنواره موسیقی اسرائیل که سپتامبر 2018 در شمال اسرائیل برگزار شد، انصراف دادند. دلری، خواننده جهانی پاپ شامگاه جمعه از لغو کنسرت خود در سرزمینهای اشغالی فلسطین خبر داد. او در صفحه توئیترش در توجیه این تصمیم خود نوشت از آنجایی که نمیتواند کنسرت خود را برای طرفداران فلسطینیاش اجرا کند، از این رو هرگز برای طرفداران اسرائیلی خود نیز اجرا نخواهد کرد. او از شرکت در این جشنواره خودداری کرد. جنبه انسانی مسأله فلسطین البته پیش از دلری، چهرههای دیگری را تحت تاثیر گذاشته است یا دستکم آنان را از واکنشهای عمومی و قضاوتهایی که در ازای هرگونه ارتباط با رژیم صهیونیستی نسبت به آنان خواهد شد، به تامل برده است. اعلام انزجار از رژیم اشغالگر اسرائیل، از سوی «ناتالی پورتمن» بازیگر یهودی هالیوود موجب تعجب بسیاری از ناظران شد. این بازیگر برنده جایزه اسکار، آوریل 2018 از سفر به اسرائیل و دریافت جایزه یک میلیون دلاری خودداری کرد. جایزهای به نام «جنسیس» که همه ساله به یهودیانی داده میشود که در حوزه کاری خود دستاوردهای مهمی داشتهاند. بنیادی که مسؤولیت اهدای این جایزه را برعهده داشت در بیانیهای به نقل از یکی از مدیران برنامه پورتمن گفته: «حوادث اخیر در اسرائیل بشدت خانم پورتمن را آزرده کرده و او احساس رضایت نمیکند که در هر رویدادی در اسرائیل شرکت کند». اشاره پورتمن به برخورد اسرائیل با فلسطینیان معترض در نواحی مرزی در آن مقطع بود که با انتقاد جامعه بینالمللی روبهرو شده است.
* روشنفکران ایرانی و طنز تلخ تناقض و ریاکاری
با این همه و در شرایطی که جنبشهای ضد رژیم صهیونیستی در دنیا فراگیر شدهاند، مواجهه روشنفکران داخلی با مسأله فلسطین طنز تلخ تناقض و ریاکاری است. در همه جای دنیا یکی از افتخارات روشنفکران حمایت از فلسطین و مردمی است که برای سالها از خانه خود دور افتادهاند؛ واقعیتی که بهرغم فشارهای بیحد و حصر طرفداران هولوکاست، محدودیتهای بیاندازه دولتهای غربی و سانسور رسانههای پربسامد، روز به روز بیشتر مورد توجه قرار میگیرد و جانمایه تاثیرات عمیق در فرهنگ و سیاست میشود. و شاید در ورای سیاست- و پر قدرت تر از آن- این فرهنگ و هنر است که میتواند نجاتبخش ملت فلسطین باشد. همانگونه که اشعار «محمود درویش» رساتر از بیانیههای دیپلماتیک صدای مردم فلسطین را به گوش دنیا رسانده است:
من عربم
باغهای انگور اجدادم را چپاول کردی
و زمینی را که میکاشتم من و تمام فرزندانم
و برایمان
و برای تمام نوههایم
نگذاشتی جز این سنگها...
آیا خواهد برد آنها را حکومت شما...
چنانکه گفته میشود؟!
همچنین! بنویس:
در بالای صفحه اول
من از مردم نفرتی ندارم
و از کسی نمیدزدم
اما...
اگر گرسنه شوم
گوشت چپاولگرانم را
خواهم خورد
حذر کن...
حذر کن...
از گرسنگیام
و از خشمم