وي افزود: بخشي از تحولات سوريه مربوط به ساختار حاكميتي اين كشور است. مثلاً بخشي از جامعه سوريه كه كردها هستند تاكنون بر طبق قانون از تابعيت برخوردار نبوده‌اند و در اصلاحات جديدي كه بشار اسد رئيس جمهور سوريه اعلام كرده، قرار است به آنها تابعيت اعطا شود.
اعطای تابعیت به کردها بخشی از مشکلات سوریه را کاهش می‌دهد
يك كارشناس مسائل خاورميانه با بيان اينكه بخشي از تحولات سوريه مربوط به ساختار حاكميتي اين كشور است، گفت: كردهاي سوريه تاكنون از تابعيت برخوردار نبوده‌اند و در اصلاحات جديد قرار است به آنها تابعيت اعطا شود كه اين موضوع مي‌تواند بخشي از فشارها را كاهش دهد.
رضا اميري‌مقدم كارشناس مسائل خاورميانه طي سخناني در ميزگرد «بررسي تحولات سوريه» كه در خبرگزاري فارس برگزار شد، گفت: ساختار سياسي كشورهاي عربي بر دو نوع است، اول ساختار پادشاهي كه به صورت وراثتي حكومت در دست يك خانواده است، نوع دوم نظام‌هاي جمهوري است كه در ماهيت تفاوت چنداني با نوع اول ندارند و معمولاً حكومت با ظاهر انتخابات اما به صورت وراثتي از پدر به پسر به ارث مي‌رسد. بديهي است كه كشور عراق فعلاً از اين قاعده مستثني است و تنها كشور آزاد عربي است.
* تفاوت بارز سوريه با ساير كشورهاي عربي
وي افزود: عليرغم اين قاعده كلي ميزان استبداد در اين كشورها شدت و ضعف دارد ولي به طور معمول در همه اين كشورها خبري از دموكراسي و انتخابات آزاد نيست، فساد مالي و اخلاقي هم وجود دارد، بنابراين، اين كشورها با يك شدت و ضعف‌هايي سياسي از نظر ساختار حاكميتي يك پايگاه نزديك به هم دارند و تفاوت ماهوي با هم ندارند.
اميري‌مقدم گفت: كشوري همانند سوريه به دلايل در كنار بودن مقاومت و ايستادگي‌اش در مقابل رژيم صهيونيستي تفاوت آشكاري با تمامي كشورهاي عربي دارد و از اين جهت سوريه يك كشور پيشتاز و پيشرو است و شايد دليل اينكه سوريه در بين كشورهاي عربي از محبوبيت بيشتري در بين مردم عرب منطقه برخوردار است همين باشد. علاوه بر اين جز در دهه 80 در بقيه موارد اين كشور مشكل حاد داخلي نداشته و اخيراً مسائلي مانند ديگر كشورهاي منطقه در آن اتفاق افتاده است.
* اعطاي تابعيت به كردها بخشي از مشكلات را كاهش مي‌دهد
وي افزود: بخشي از تحولات سوريه مربوط به ساختار حاكميتي اين كشور است. مثلاً بخشي از جامعه سوريه كه كردها هستند تاكنون بر طبق قانون از تابعيت برخوردار نبوده‌اند و در اصلاحات جديدي كه بشار اسد رئيس جمهور سوريه اعلام كرده، قرار است به آنها تابعيت اعطا شود.
اين كارشناس مسائل خاورميانه در خصوص اعطاي تابعيت كه بشار اسد نويد آن را به كردها داده و اينكه اين موضوع تا چه ميزان مي‌تواند در كاهش تنش‌ها نقش داشته باشد، اظهار داشت: امسال بشار اسد به كردها براي برپايي جشن نوروز كه برگزاري آن تاكنون در سوريه ممنوع بوده اجازه داد. بشار اسد اين كار و اصلاحات خود را زودتر از بروز ناآرامي در اين كشور آغاز كرد، او با شروع تحولات اعلام كرده كه به كردها تابعيت مي‌دهد و اين مي‌تواند بخشي از فشار گذشته كردها را كاهش دهد.
اميري‌مقدم افزود: اما اينكه اين موضوع بتواند به برطرف كردن چالش‌هاي به وجود آمده در سوريه كمك كند، بايد گفت كه در بخش كردي مي‌تواند كمي كمك كننده باشد اما واضح است كه اين مسئله نمي‌تواند همه مشكلات را حل كند.
* معارضين اصلي سوريه
وي در پاسخ به اين سؤال كه آيا مخالفين اين كشور به دنبال اصلاحات هستند يا اسقاط نظام را دنبال مي‌كنند؟ با توضيح اينكه معترضين در سوريه را بايد دسته‌بندي كنيم، گفت: يك بخش كردها هستند كه در كشورهاي ديگر مانند عراق ثابت كردند كه دنبال كسب امتيازند يعني اگر امتياز خوب به آنها داده شود، ممكن است به فكر براندازي نباشند كما اينكه كردها در عراق چنين كردند و بعد از سقوط صدام به جاي پيگيري انفصال از عراق بدنبال تثبيت منافعشان رفتند. اگر اصلاحات در مسئله كردي به حدي باشد كه بتواند آنها را قانع كند، ممكن است كردها با دولت كنار بيايند. به نظر مي‌رسد كه كردها در تمام كشورها از شيوه كردهاي عراق پيروي كنند و مسئله جدايي طلبي كه سال‌هاست به آن متهم هستند رنگ باخته باشد.
اين كارشناس مسائل خاورميانه اضافه كرد: اخوان المسلمين از ديگر مخالفان سوريه است كه شايد قوي‌ترين گروه مخالف هم باشد. جريان و گروه مخالف ديگر سلفي‌ها هستند و ناراضيان جدا شده از حكومت كه در طي سال‌ها از بدنه حاكميت جدا شده‌اند از جمله «عبدالحليم خدام»، رفعت اسد و حكمت شهابي و ... آخرين گروه معارض سوريه هستند. معارضين سوريه طيف‌هاي متنوعي هستند كه يكسري‌شان به اصلاحات متقاعد خواهند شد و يكسري‌شان به كمتر از سقوط دولت راضي نخواهند شد.
اميري‌مقدم افزود: نمي‌توان همه اينها را خواهان اصلاحات و يا برعكس خواهان سقوط دولت دانست. برداشت من اين نيست كه در سوريه اختلاف داخلي وجود ندارد و مردم هم جهت با حكومت هستند. چون اگر شكاف بين مردم و حكومت وجود نداشت اين اتفاقات رخ نمي‌داد. مي‌گويند هر پديده اجتماعي در خلاء شكل نمي‌گيرد و در عالم واقع است كه اين اتفاق مي‌افتد.
وي با اشاره به حوادث بحرين و مقايسه آن با سوريه گفت: در بحرين مردم نسبت به ديكتاتوري موجود در كشورشان هم نظر و هم جهت بودند، در مصر نيز مردم چنين وضعيتي داشتند اما در سوريه مثلاً مطالبات كردها و اخواني‌ها يكي نيست.
اين كارشناس مسائل خاورميانه اظهار داشت: اما اينكه گفته شود تمام مشكلات سوريه از خارج است، درست نيست زيرا خود حكومت سوريه و شخص رئيس جمهور با اعلام اصلاحات وجود مسئله داخلي را به رسميت شناخته و دشمن نيز روي آسيب‌هاي موجود در اين كشور برنامه‌ريزي كرده است.
اميري‌مقدم اضافه كرد: در بحرين دو سه كشور با اعزام نيروي مردمي كه به دنبال اصلاحات مسالمت آميز بودند سركوب كردند، در ليبي ناتو و آمريكا و اروپا با دولت حاكم بر اين كشور مي‌جنگند و يك اشغالگر به صورت رسمي وارد شده اما در سوريه هنوز چنين اتفاقي نيفتاده است.
* تحريك و تهييج مردم از طريق شبكه‌هاي اينترنتي و ماهواره‌اي
اين استاد دانشگاه گفت: واضح است كه مردم از طريق شبكه‌هاي اينترنتي و فيس بوك و الجزيره، العربيه، سي‌ان‌ان و بي‌بي‌سي عربي عليه دولت سوريه تحريك و تهييج مي‌شوند، حتي ممكن است به صورت پنهان هم گروه‌ها و امكاناتي به داخل سوريه فرستاده شده باشد، چرا كه در تضعيف يا سقوط سوريه، آمريكا، رژيم صهيونيستي و برخي كشورهاي عربي منطقه، منافعي دارند كه به راحتي نمي‌توانند از آن بگذرند، اما فرق آن اين است كه دشمنان خارجي سوريه روي نقاط ضعف اين كشور سرمايه‌گذاري كرده و مشكلات داخل اين كشور را برجسته سازي مي‌كنند.
* تفاوت اسد با ساير رهبران كشورهاي عربي
وي با اشاره به اظهارات بشار اسد مبني بر پذيرش آسيب‌هاي موجود در سوريه افزود: اينكه دولت در اين سطح وسيع اين مطلب را اعلام مي‌كند، نشان مي‌دهد كه در اين كشور اشكالاتي در سيستم ارتباط با مردم نسبت به حاكميت وجود داشته است.
اميري‌مقدم با بيان اينكه سوريه چند نكته مثبت دارد، اضافه كرد: اول آن كه شخص بشار اسد جوان است و مدت زيادي از زمامداري وي نمي‌گذرد و لذا ازديد مردم سوريه فردي فاسد نيست. از اين جهت با افرادي مانند مبارك و بن‌علي بسيار تفاوت دارد. دوم اين كه بشار اسد به آزاد انديشي و تعامل با مردم شهرت دارد و اعلام اصلاحات توسط وي نشان مي‌دهد كه قصد رويارويي با مطالبات مردمش را ندارد، اما برعكس شما ديديد كه در بحرين حكومت به كلي مطالبات مردم را انكار كرد و مبارك و بن علي و ديگر رهبران كشورهاي عرب از چنين رويه‌اي پيروي مي‌كنند. حتي شما ديديد كه قرضاوي در مقام مخالفت با دولت سوريه و حمايت از نا آرامي اخير در سوريه نتوانست به امتيازات ويژه بشار اسد اشاره نكند.
وي ادامه داد: سومين ويژگي اين است كه سوريه كشوري انقلابي بوده و در سال‌هاي متمادي در كنار مردمش عليه رژيم صهيونيستي قرار داشته است و همين اخوان المسلمين سوريه در جنگ 22 روزه غزه به دليل حمايت‌هاي دولت سوريه از غزه و حماس اعلام كرد كه ما فعاليت‌هايمان را عليه دولت سوريه به حالت تعليق در مي‌آوريم.
اين كارشناس مسائل خاورميانه خاطرنشان كرد: اين موضوع نشان مي‌دهد كه سوريه نسبت به برخي كشورهاي عربي متفاوت است.
* حل مشكلات سوريه بستگي به نگاه نسل حاكم به اصلاحات بشار اسد دارد
اميري‌مقدم در بخش ديگري از سخنان خود در خصوص ميزان مشاركت دادن گروه‌هاي معارض در ساختار حكومتي سوريه و حل شدن اين مشكلات گفت: بايد ديد نسل گذشته حكومت به چه ميزان در مقابل اصلاحات اسد مقاومت مي‌كند چرا كه بشار اسد از زماني كه به قدرت رسيد به دنبال اصلاحات بوده اما تاكنون اين امر به طور كامل محقق نشده و دوم اينكه مردم اصلاحات را واقعي ببينند و بپذيرند كه اصلاحات حقيقي و واقعي است. مسئله سوم تحولات در كشورهاي مختلف است كه سرنوشت اين تحولات بر سوريه اثر خواهد گذاشت. به هرحال نتيجه تحولات ليبي، يمن و بحرين روي سوريه، مردم و دولت اين كشور تأثير خواهد داشت.
* دنيا نگران سقوط دولت اسد است
اين كارشناس مسائل خاورميانه، نقش غرب، آمريكا و رژيم صهيونيستي و برخي كشورهاي عربي را نيز مهم دانست و يادآور شد: دو ديدگاه در اين طيف وجود دارد، يكي اينكه حكومت فعلي بايد سرنگون شود تا رابطه سوريه با ايران و مقاومت و فلسطين ضعيف شود و ديدگاه ديگري معتقد است كه با رفتن اسد مشخص نيست جايگزين وي چه كسي خواهد بود و آيا حكومت آينده مي‌تواند امنيت و ثبات را تأمين كند يا به سمت راديكال شدن پيش مي‌رود.
اين مدرس دانشگاه خاطرنشان كرد: بخشي از دنيا نگران است كه اگر حكومت فعلي سوريه ساقط شود، جايگزين مناسبي براي اسد وجود ندارد و منطقه دچار آشوب غير قابل كنترلي مي‌شود. با اين ديدگاه آنها احساس مي‌كنند همين حكومت بصورت ضعيف‌تر مناسب است.
اميري‌مقدم با بيان اينكه همه به دنبال اين هستند كه سوريه را تضعيف كرده و از او امتياز بگيرند، گفت: آنها نمي‌خواهند حكومت گذشته كه از مقاومت حمايت مي‌كرد و در مقابل غرب و رژيم صهيونيستي مي‌ايستاد ادامه حيات دهد. فشار غرب بر سوريه يك فشار حقيقي اما با 2 رويكرد اسقاط يا تضعيف است.
* عكس پادشاه سعودي بالاتر از عكس پادشاه بحرين در اين كشور
وي در پاسخ به اين سؤال كه اصلاحات در سوريه به چه نتيجه‌اي منجر مي‌شود، گفت: نتيجه بستگي به تدبير حكومت دارد، به هر ميزان كه حكومت به مردم اعتماد و آنها را در اداره كشور سهيم كند، حكومت تقويت مي‌شود. هر قدر دموكراسي و انتخابات واقعي باشد و فاصله بين مردم و حكومت كاهش يابد، دولت قوي‌تر مي‌شود.
اين استاد دانشگاه ادامه داد: زماني حكومت ضعيف مي‌شود كه دولت به يك سمت برود و مردم به سوي ديگر، اما مي‌بينيم در برخي از اين كشورها به جاي اينكه با مردم مدارا كنند از كشورهاي ديگر دعوت مي‌كنند كه براي سركوب مردم به آنها كمك كنند.
اميري‌مقدم با ذكر اين نكته كه مردم بحرين در ابتدا انتخابات آزاد و عادلانه مي‌خواستند، اما رويكرد خشن حكومت بحرين به سمت اسقاط نظام حركت كردند، خاطرنشان كرد: نتيجه آن مي‌شود كه امروز در بحرين عكس پادشاه سعودي بالاتر از عكس پادشاه بحرين نصب مي‌شود كه باعث ذلت دولت و مردم اين كشور شده است.
* حكومت سوريه در حال تست اقدامات خود است
اين كارشناس مسائل خاورميانه در پاسخ به اين سؤال كه آيا روي كار آمدن 2 دولت در مدت يك هفته امري شتاب زده از سوي بشار اسد قلمداد نمي‌شود؟ گفت: اصلاحات زمان مي‌برد و اين يك پروسه طولاني است كه مردم به اصلاحات دولت اعتماد كنند، چرا كه اين مطالبات از دهه 70 متراكم شده و جلب اعتماد مردم طول مي‌كشد.
اميري‌مقدم يادآور شد: دولت اقدامات خود را تست مي‌كند تا مردم را به رضايت برساند. در مصر احمد شفيق به عنوان نخست وزيري رسيد اما مردم ايستادند تا نخست وزير عوض شود و اينطور شد و جوانان پس از آن رفتند. براي حكومت‌ها بد نيست كه حاكم در مقابل مطالبات مردم عقب‌نشيني كند و اعتراضات مردم را به رسميت بشناسد. اينكه آيا مردم سوريه راضي مي‌شوند يا نه به گذشت زمان بستگي دارد.
* دولت شتابزده عمل كرد
وي با ذكر اين نكته كه البته دولت سوريه كمي شتابزده عمل كرد، يادآور شد: اعلام اصلاحات در اين سطح وسيع زودتر از اين نيز مي‌توانست آغاز شود.
اين مدرس دانشگاه در خصوص توانايي دولت اسد در پاسخ به مطالبات مردم كه داراي موقعيت‌ها و خواسته‌هاي متفاوتي هستند، گفت: كشورهايي كه ساختار موزائيكي دارند، راحت‌تر توسط دولت‌ها كنترل مي‌شوند، اما اگر دولت از هم بپاشد جمع كردن نظام جديد بسيار سخت است. مانند اتفاقي كه در عراق افتاد و امروز پس از 8 سال شاهديم كه هنوز به طور كامل امنيت عراق جمع نشده است.
اميري‌مقدم افزود: برخي بازيگران خارجي به همين دليل راغب به ادامه اين دولت به جاي دولت نامعلوم آينده هستند.
وي در خصوص تحولات سوريه و وضعيت حكومت اين كشور پس از تحولات گفت: اين موضوع بستگي به برنامه‌ريزي و مديريت بحران از سوي حكومت سوريه دارد. حكومت‌هاي باقي مانده در منطقه پس از تحولات جديد بايد مقداري مردم را در مسائل مشاركت دهند و آنها را در روند سياسي دخيل كنند.
* بيشترين خسارت از تحولات منطقه را رژيم صهيونيستي برده است
اين كارشناس مسائل خاورميانه در خصوص تحولات منطقه و تأثير آن روي ايران با بيان اينكه قيام‌ها در حال شكل‌گيري هستند و زود است كه دستاوردهاي آن را احصا كرد، اما روندها را مي‌توان بررسي كرد، افزود تا الان بيشترين خسارت را از اين تحولات رژيم صهيونيستي برده است. اين رژيم با فروپاشي حكومت مبارك مانند لاك‌پشتي است كه لاك سخت آن برداشته شده و قسمت نرم آن بي‌دفاع مانده است كه هر پرنده شكاري مي‌تواند به آن ضربه بزند. عليرغم دشمني رژيم صهيونيستي با سوريه حتي اگر حكومت فعلي سوريه كنار رود حكومتي اسلامگرا روي كار خواهد آمد كه تندتر از حماس و جهاد اسلامي خواهد بود. همين وضعيت در اردن نيز قابل تكرار مي‌باشد و در نتيجه براي رژيم صهيونيستي نگران‌كننده است.
اميري‌مقدم با ذكر اين نكته كه سوريه و لبنان كه هم مرز رژيم صهيونيستي هستند و با فلسطيني‌ها ارتباط مستقيم ندارند، از فضاي كشورشان استفاده كرده و چند جنگ را در منطقه عليه رژيم صهيونيستي مديريت كرده‌اند، خاطرنشان كرد: حال تصور كنيد اگر فضاي مصر و اردن نيز به اين فضا افزوده شود رژيم صهيونيستي در آستانه چه خطر جدي قرار مي‌گيرد.
* ايران بيشترين سود را از تحولات منطقه برد
زمان انتشار : 1390-02-03
