به گزارش الأمه:

این شیخ صوفی را فرهنگ فلسفی استنفورد بزرگترین فیلسوف مسلمانان می داند؛ چنانچه فسلفه را در معنای گسترده آن در نظر گیریم. البته با اینکه نثر ابن عربی از سوی مستشرقان و پژوهشگران توجه زیادی به خود دیده، اما شعر او علی رغم غنا و اهمیت اش، به استثنای دیوان ابن عربی که انتشارات بولاغ در سال ۱۸۵۶ چاپ کرده، کمتر مورد مورد توجه واقع شده. از همان زمان مرتبا این دیوان بدون تصحیح چاپ می شده و پر از اغلاط مختلف بود، و برخی از این خطاها بسیار فاحش است و بسیاری از سوءتعبیرها و یورش بر ضد صاحب آن را سبب ساز شد و تهمت هایی مانند کفر بر او روا گشت بی آنکه کسی در مقام دفاع از او برآید.
دکتر عبدالاله بن عرفه پروهشگر مغربی به تصحیح و تحقیق این دیوان در طی ۳۵ سال از زمان دانشجویی در سوربون پرداخته و توانست بر چهل نسخه خطی دست یابد که کار مقایسه و تصحیح این دیوان را به بهترین شکل ممکن می کند و متن آن را از خلال این نسخه ها گرد آورد. این تحقیق در چهار جلد چاپ خواهد شد و اینک خرسندیم که جلد اول آن را چاپ شده می بینیم: مشتمل بر نهصد قصیده که هفتصد قصیده آن تا پیش از این شناخته نبود، و برای اولین بار به خوانندگان معرفی می شود. البته کار بر جلد دوم این دیوان اتمام پیدا کرده و توقع می رود سال آینده روانه محفلِ کتبِ منتشره شود. بنابراین دو جلد از این اثر آمده گشته و تصحیح آنچه به نام «دیوان ابن عربی» شناخته بوده جلد اول این مجموعه چهار جلدی را شکل خواهد داد.
جلدی که اینک در دست همگان قرار گرفته در واقع جلد چهارم «دیوان ابن عربی» است و تسریع در انتشار آن بدین خاطر بوده که دکتر عبدالاله ابن عرفه نسخه ای با خط خود ابن عربی از آن پیدا کرده بود. مصحح می گوید« شاید خواننده پرسش کند که چرا مصحح ابتدا جلد چهار را تصحیح کرده و با جلد نخست یا دوم یا سوم آغاز به کار نکرده است؛ در واقع من برای این کار دلایلی دارم: از جمله اینکه من بسیار تلاش می کردم آغاز کارم با نسخه های اصلی باشد تا بدین نحو متبرک شوم و بیاموزم. متبرک از آن رو که در جوار نسخه اصلی بودن نعمتی است و نسخه های دیگر فرعی است بر این اصل، و بایسته است آغاز با همین نسخه اصیل باشد. اینک من کاملا متقاعد هستم که این اقدام من صواب بوده و بر این ام که نگاه ام به سنت شعری ابن عربی بسیار وضوح پیدا کرده است، درست بر خلاف ابهاماتی که در ابتدای شروع به کار درگیر آنها بوده ام. برای اکمال کار پیوست هایی مصور در پایان کتاب آورده ام که عکس هایی از نسخه خطی نوشته به خط ابن عربی و دیگر نسخه ها است که در میان آنها «دیوان معارف الهی» است و مصحح در کتابخانه ملی فرانسه در پاریس کشف کرده است.
در ابتدای این دیوان مقدمه مفصلی از مصحح آمده که درباره تاریخ تالیفات الشیخ الاکبر شرح درخوری داده، و نیز درباره تالیفات ناشناخته و چگونگی بررسی آنها اطلاعات عمیقی داده است. همچنین این مقدمه اطلاعات سودمندی برای پژوهشگران درباره چگونگی تصحیح و توصیف همه نسخ که مبنای کار تصحیح بوده اند وجود دارد، و شامل اصل هایی می شود که توسط مولف نگارش شده و فروعی که بعدها اضافه شده اند. کما اینکه صفحات بسیاری درباره زندگی ابن عربی و سفرهای او و ارزش هر کتابی و مضمون هر جلد از جلدهای دیوان کبیر که انتشار خواهد یافت نوشته شده.
ابن عرفه در بررسی اهتمام پژوهشگران در طی سالیان گذشته براین است که اهتمام آنان تنها بر روی نوشته های نثر و به دور از شعر این صوفی بزرگ تمرکز یافته و به شعر زیبا و غنی و مملو از تمثیل وابعاد انسانی آن بی توجه بود. ابن عربی در فرازهایی از شعر موجود در «دیوان معارف الهی» نظر خود را درباره شعر گفته و ملاحظه می شود که میان این دیوان و «دیوان الاکبر» که در حال تصحیح است برخی تداخل وجود دارد. همچنان قصایدی نیز وجود دارد که مصحح از نوشته های نثر او گردآورده است. با توجه به این همه به نظر می آید این تصحیح کاری سترگ و گران است که نیازمند تلاش و مساعی مستمری است اولا برای تصحیح نسخه ها و اشتباهات یا حروف نانوشته در نسخه های خطی و ثانیا مقایسه نسخ مختلف و جستجوی قصیده های موجود که شاید بتوان در کتب متعددی یافت.
ابن عرفه اضافه می کند که پس از انتشار «دیوان کبیر» بیشتر آنچه ابن عربی به ارث گذاشته در دست خوانندگان قرار گرفته و آنچه باقی مانده برخی رسایل و کتب کوچک خواهد بود که هنوز چاپ نشده و کار بر روی آنها ادامه دارد.
این دیوان از گهرهای فراوانی نقاب می کشد و همزمان با هشتصدمین سالگرد رحلت ابن عربی (۱۴۳۸-۶۳۸) روانه جهان کتاب می شود، یک سالگرد بسیار مهم که باید به آن بسیار توجه کرد.
مصحح امیدوار است که شارقه در سال آینده به ترکه این مرد بزرگ اهتمام فزاینده ای کند به ویژه اینکه شهر شارقه اینک به خود به عنوان پایتخت جهانی کتاب به تایید از یونسکو می نگرد که تمام هزینه های تصحیح اثر «فتوحات مکیه» را تقبل کرده بود و به دست عثمان یحیی برای اتمام تصحیحی که سال هاست می شناسیم سپرده بود. به راستی که ما رو در روی سنتی هستیم «که مراحل تحول زندگانی اندیشگی و روحی بزرگترین عرفا و حکمای مسلمانان را می نماید و بازتاب دهنده حیات انسانی است در شکنندگی خود که گاهی مهر می ورزد و گاهی دلداده می گردد و یکبار رقت می نماید و باری دیگر واله و شیدا می شود. اما هنگامی که معرفت حاصل می کند و قرب می یابد از چهره عرفانیتِ راسخ خود نقاب می کشد و از فیض معنویت خود علمای شرق و غرب را با و جود گذشت بیش از هشتصد سده همچنان سیراب می کند. ابن عرفه معتقد است که «این میراث گرانبها حیات اندیشگی و معرفتی و ادبی و معنوی و هنری را رستاخیز خواهد داد و بر غنای آنها خواهد افزود آنهم در زمانی که شعر معاصر عربی دچار فروکش شدگی گشته و به انسداد رسیده است: متاثر از تلاش عده ای که خواسته اند دیوار گرانی میان آن و زیبایی وزن و موسیقی و ضرب آهنگ اش بکشند».
از جمله اکتشافات ابن عرفه در این کتاب این است که نام محیی الدین ابن عربی چنان که بدان می شناسیم انحرافی عامدانه ای است از نام حقیقی او که بر جلد کتاب وضع اش می کند و اسم واقعی الشیخ الاکبر را محیی الدین بن العربی الحاتمی می داند. ابن عرفه اعتقاد دارد که « تحریف نام او محض صدفه نبوده و تلاشی بود از سوی متعصبانی که اندیشه های این بزرگ مرد را نمی پسندیدند و کتاب ها و نگرش های عرفانی او را خوش نمی داشتند». از این رو تصحیح نام او برای اعاده حیثیت بدو بایسته است و باید مکمل انتشار کتاب های او با همین هدف، باشد. بنابراین این چاپ بشارتی است برای همه دوست داران ابن العربی از این رو که «دیوان الکبیر» نه تنها تصحیح شده است بلکه از سوی خود الشیخ الاکبر شروحاتی بدان افزوده شده. در واقع در کتاب های نثر ابن العربی اموری یافت شده که شرح دهند اشعار اوست به ویژه اشعاری که در «الفتوحات المکیه» وجود دارد. همه این کتب از سوی ابن عرفه به کار رفته و او با استفاده از آنها مقاصد معنوی و زهد پیشگی، در کنار مقاصدِ عشق به زندگی و غزلیات و دلداگی را با اتکای بدان ها شرح می دهد.
اعلان از چاپ این کتاب بسیار مورد توجه واقع شده و نشان داد که چگونه همچنان مردم به این نوع کتب مملو از جنبه های معنوی بها می دهند.
ابن عرفه تاکید می کند که «این نوع از ادبیات امروزه بیش از اهتمام مردم به محیط و تغییرات طبیعی مورد توجه است حال چه در اورپا چه در ژاپن و غیره به ویژه که این پدیده بسیار بر مردم تاثیر گذار ست.